του Andrew Korybko
Το τελευταίο δημοσίευμα της Washington Post σχετικά με τις διαρροές του Πενταγώνου αποδεικνύει ότι υπάρχουν σήμερα πολύ πραγματικά όρια στην επιρροή των ΗΠΑ στον Παγκόσμιο Νότο, γεγονός που απαξιώνει την προσδοκία ότι μπορούν να εξαναγκάσουν κάθε χώρα να πάρει το μέρος τους απέναντι στη Ρωσία και την Κίνα. Όπως και να ‘χει, η στρατηγική κατάσταση δεν είναι επίσης τόσο άσχημη όσο φοβούνται στην έξοδο, αφού οι ΗΠΑ εξακολουθούν να έχουν σημαντική επιρροή στο Πακιστάν και τη Βραζιλία για να αντισταθμίσουν τη συγκριτικά μικρότερη επιρροή τους στις Δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας και την πλήρη έλλειψή της επί της Ινδίας.
Σύγχρονη γεωπολιτική
Η Washington Post (WaPo) δημοσίευσε το Σάββατο την τελευταία της έκθεση σχετικά με τις διαρροές του Πενταγώνου με τίτλο “Key nations sit out U.S. standoff with Russia, China, leaks show”. Κανένας σοβαρός παρατηρητής δεν πρέπει να εκπλήσσεται, ωστόσο, που κράτη του Παγκόσμιου Νότου, όπως το Πακιστάν, η Ινδία, οι Δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας (ΚΑΡ) και η Βραζιλία, συμμαχούν πολλαπλά στον Νέο Ψυχρό Πόλεμο αντί να πάρουν αποφασιστικά το μέρος των ΗΠΑ. Αυτό το κομμάτι θα ασκήσει κριτική στην αναφορά της WaPo για τις πολιτικές αυτών των χωρών και θα μοιραστεί επίσης κάποιες συνοπτικές πληροφορίες για αυτές.
Πακιστάν
Ξεκινώντας με το Πακιστάν, ήταν πάντα όνειρο θερινής νυκτός για τις ΗΠΑ να περιμένουν ότι η χώρα αυτή θα απομακρυνθεί ποτέ ουσιαστικά από την Κίνα, δεδομένου ότι οι μελλοντικές οικονομικές προοπτικές της εξαρτώνται τόσο πολύ από το εμπόριο και τις επενδύσεις με τη Λαϊκή Δημοκρατία. Η απόφασή της να απέχει από τα αντιρωσικά ψηφίσματα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ μπορεί να γίνει κατανοητή με αυτόν τον τρόπο, καθώς η ανάληψη της πλευράς των ΗΠΑ σε αυτό το παγκόσμιο ζήτημα θα προκαλούσε υποψίες από την Κίνα για τις μεγάλες στρατηγικές προθέσεις του μεταμοντέρνου πραξικοπηματικού καθεστώτος στον Νέο Ψυχρό Πόλεμο.
Παρά το γεγονός ότι η επίσημη εξωτερική πολιτική του Πακιστάν δεν έχει αλλάξει μετά την υποστηριζόμενη από τις ΗΠΑ αλλά επιφανειακά “δημοκρατική” αλλαγή καθεστώτος κατά του Imran Khan πριν από ένα χρόνο, η Ουάσινγκτον κατάφερε να εκτροχιάσει τη γεωστρατηγική τροχιά απεγκλωβισμού αυτού του κράτους της Νότιας Ασίας. Οι αλυσιδωτές κρίσεις που ακολούθησαν την απομάκρυνσή του παρέλυσαν το Πακιστάν ακριβώς στο σημείο που έπρεπε να επικεντρωθεί στην πρωτοποριακή διεκδίκηση της θέσης του στην αναδυόμενη παγκόσμια τάξη εν μέσω της πρωτοφανώς επιταχυνόμενης παγκόσμιας συστημικής μετάβασης προς την πολυπολικότητα.
Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, μπορεί να συναχθεί το συμπέρασμα ότι οι ΗΠΑ έλαβαν μια σημαντική απόδοση της επένδυσής τους σε αυτό το γεγονός, δεδομένου ότι το λεγόμενο “Δόγμα Γούλφοβιτς” εφαρμόστηκε χωρίς προβλήματα. Η εν λόγω αντίληψη πρεσβεύει την ανάγκη οι ΗΠΑ να ματαιώσουν προληπτικά την άνοδο κάθε χώρας που θα μπορούσε δυνητικά να αποτελέσει απειλή για τα περιφερειακά τους συμφέροντα, κάτι που αναμφισβήτητα επιτεύχθηκε στην περίπτωση του Πακιστάν, καθώς ενδέχεται να μην μπορέσει ποτέ να ανακτήσει τη χαμένη πολυπολική δυναμική του, αφού έχασε κατά τη διάρκεια του τελευταίου ιστορικού έτους.
Ινδία
Η γεωστρατηγική δυσπραγία του Πακιστάν έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τη ραγδαία άνοδο της Ινδίας ως παγκόσμιας σημασίας Μεγάλη Δύναμη κατά την ίδια περίοδο. Η ρεαλιστική πολιτική της ουδετερότητας αρχών στη διάσταση Ρωσίας-ΗΠΑ του Νέου Ψυχρού Πολέμου απέφερε μεγάλα στρατηγικά μερίσματα, επιτρέποντας στο Δελχί να τοποθετηθεί τέλεια μεταξύ αυτών των δύο ηγετικών παικτών στην παγκόσμια συστημική μετάβαση. Το παράδειγμα της Ινδίας ενέπνευσε άλλα κράτη του Παγκόσμιου Νότου να ακολουθήσουν το παράδειγμά της, προσδίδοντάς της έτσι μοναδική επιρροή σε αυτή την ομάδα χωρών.
Ο ισχυρισμός των διαρροών του Πενταγώνου ότι ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας Doval είπε στον Ρώσο ομόλογό του ότι το Δελχί δεν θα πάει κόντρα στη Μόσχα σε πολυμερείς χώρους αντιστοιχεί στην προαναφερθείσα πολιτική. Το να πάρει το μέρος των ΗΠΑ εναντίον της Ρωσίας σε αυτές τις εκδηλώσεις, ειδικά στις εκδηλώσεις της G20 που φιλοξενεί φέτος, θα είχε καταλύσει μια αλυσιδωτή αντίδραση με αποκορύφωμα την υποταγή της Ινδίας στις ΗΠΑ ως το μεγαλύτερο κράτος-αντιπρόσωπό τους και την εγκατάλειψη έτσι της πολιτικής πολλαπλών συμμαχιών που ενέπνευσε ολόκληρο τον Παγκόσμιο Νότο.
Παρόλο που η WaPo παρουσίασε αυτή την πολιτική με σκεπτικισμό απέναντι στα συμφέροντα των ΗΠΑ, είναι επίσης αλήθεια ότι η Ινδία παραμένει πολύ κοντά στις ΗΠΑ παρά την άρνησή της να συμμορφωθεί με τις απαιτήσεις τους για μηδενικό άθροισμα έναντι της Ρωσίας. Αυτοί οι δύο έχουν κοινά συμφέροντα όταν πρόκειται για τη διαχείριση της ανόδου της Κίνας, αλλά παρ’ όλα αυτά, ακόμη και αυτή η σημαντική μεταξύ τους ομοιότητα δεν σημαίνει ότι η Ινδία είναι σύμμαχος των ΗΠΑ κατά της Λαϊκής Δημοκρατίας ούτε ότι έχει συμφέρον να ενσωματώσει τις δυνάμεις της με αυτές του ΝΑΤΟ, όπως κάνουν οι τετραμερείς εταίροι της.
Οι Δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας
Δίνοντας τα εύσημα εκεί που πρέπει, οι διαρροές του Πενταγώνου ήταν εύστοχες σχετικά με τους στρατηγικούς υπολογισμούς των Κεντροασιατικών Δημοκρατιών στον Νέο Ψυχρό Πόλεμο όσον αφορά τον κραυγαλέο καιροσκοπισμό τους. Είναι πράγματι γεγονός ότι “είναι πρόθυμες να συνεργαστούν με όποιον προσφέρει τα πιο άμεσα παραδοτέα, που προς το παρόν είναι η Κίνα”, προκειμένου να μειώσουν αυτό που οι ηγεσίες τους αντιλαμβάνονται ως τη λεγόμενη εξάρτησή τους από τη Ρωσία. Τα κίνητρα αυτά δημιουργούν ανοίγματα για τις ΗΠΑ που κάνουν τη Μόσχα να αισθάνεται άβολα, καθώς φοβάται την περιφερειακή στρατιωτική επέλαση της Αμερικής.
Με αυτές τις ανησυχίες κατά νου ο Ρώσος υπουργός Άμυνας Shoigu δήλωσε στους ομολόγους του της SCO στο Δελχί την περασμένη εβδομάδα ότι η χώρα του “αυξάνει την ετοιμότητα μάχης των βάσεών της στο Κιργιστάν και το Τατζικιστάν εν μέσω των προσπαθειών των Ηνωμένων Πολιτειών και των συμμάχων τους να αποκαταστήσουν τη στρατιωτική τους παρουσία στην Κεντρική Ασία”. Είναι απολύτως σαφές ότι το Κρεμλίνο γνωρίζει τις περιφερειακές συνωμοσίες του Πενταγώνου και θέλει να τις ματαιώσει προληπτικά, συμπεριλαμβανομένων εκείνων των μη συμβατικών που αφορούν την υποστήριξη των ΗΠΑ σε διάφορες τρομοκρατικές ομάδες εκεί.
Καμία Κεντροαφρικανική Δημοκρατία δεν θα συμφωνούσε ποτέ να φιλοξενήσει την ETIM ή το ISIS, για παράδειγμα, αλλά ορισμένες, όπως το μέλος της CSTO Τατζικιστάν και το πρόσφατα συμμαχικό με τη Ρωσία Ουζμπεκιστάν, θα μπορούσαν να μπουν στον πειρασμό από τις προτάσεις δημιουργικής συνεργασίας των ΗΠΑ να επεκτείνουν τις σχέσεις τους με τις ένοπλες δυνάμεις της. Τούτου λεχθέντος, οι αυξανόμενοι οικονομικοί δεσμοί τους με την Κίνα θα μπορούσαν ενδεχομένως να τους αποτρέψουν από το να το πράξουν, εάν το Πεκίνο αισθανόταν εξίσου άβολα με αυτό το σενάριο, όπως αισθάνεται επί του παρόντος η Μόσχα λόγω της επιδείνωσης των δεσμών της με την Ουάσινγκτον που την κάνει να φοβάται την περικύκλωση των ΗΠΑ.
Βραζιλία
Το τελευταίο μέρος της έκθεσης της WaPo σχετικά με τις διαρροές του Πενταγώνου που αξίζει να κριτικάρει κανείς αφορά την εξωτερική πολιτική του Βραζιλιάνου προέδρου Λούλα και ειδικότερα τη λεγόμενη “λέσχη ειρήνης” που πρότεινε για τη διαμεσολάβηση στον πόλεμο ΝΑΤΟ-Ρωσίας στην Ουκρανία. Όπως είχε αναλυθεί νωρίτερα τότε, “Η αναφερόμενη έγκριση της Ρωσίας για τη ρητορική ειρήνης του Λούλα δεν προκαλεί έκπληξη”, καθώς η οπτική του να επεκτείνει τη μερική ευθύνη στη Δύση για τη σύγκρουση αυτή – όσο ανειλικρινά και αν το κάνει – λειτουργεί ενάντια στα συμφέροντα ήπιας ισχύος της τελευταίας.
Ακόμα κι έτσι, αυτός ο πρόσφατα επανεκλεγείς και πλέον τρεις φορές ηγέτης της μεγαλύτερης χώρας της Λατινικής Αμερικής εξακολουθεί να ευθυγραμμίζεται πολιτικά με τις ΗΠΑ εναντίον της Ρωσίας στην πιο σημαντική γεωστρατηγικά σύγκρουση μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπως αποδεικνύεται από την επίσημη στάση της κυβέρνησής του απέναντι σε αυτόν τον πόλεμο δι’ αντιπροσώπων που καταγράφηκε εδώ. Ο επικεφαλής σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής του Λούλα επιβεβαίωσε επίσης την προαναφερθείσα εκτίμηση σε μια μακροσκελή συνέντευξη, την οποία ακολούθησε η δήλωση του αφεντικού του ότι δεν θα επισκεφθεί τη Ρωσία αν δεν επαναλάβει τις ειρηνευτικές συνομιλίες με το Κίεβο.
Αυτές οι τρεις αναλύσεις εδώ, εδώ και εδώ περιγράφουν λεπτομερώς τη μεγάλη στρατηγική του Λούλα, η οποία μπορεί να απλοποιηθεί ως η επιθυμία του να απο-δολαριοποιηθεί με την Κίνα ταυτόχρονα με τον προσηλυτισμό του “wokeism” σε όλο τον κόσμο μέσω του παγκόσμιου δικτύου επιρροής που φέρεται να πρότεινε να δημιουργήσει με τους Αμερικανούς Δημοκρατικούς κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του στην Ουάσιγκτον. Οι σχέσεις με τη Ρωσία θεωρούνται αναλώσιμες αν απαιτούνται μονομερείς θυσίες για να διατηρήσει την εμπιστοσύνη των ιδεολογικών συμμάχων του, εξ ου και οι ΗΠΑ δεν πρέπει να διαβάσουν πολύ βαθιά την επιφανειακή ρητορική ειρήνης του Λούλα.
Συμπερασματικές σκέψεις
Όπως αποδεικνύεται από την τελευταία έκθεση της WaPo σχετικά με τις διαρροές του Πενταγώνου, υπάρχουν πολύ πραγματικά όρια στην επιρροή των ΗΠΑ στον Παγκόσμιο Νότο στις μέρες μας, γεγονός που απαξιώνει την προσδοκία ότι μπορούν να αναγκάσουν κάθε χώρα να πάρει το μέρος τους απέναντι στη Ρωσία και την Κίνα. Όπως και να έχει, η στρατηγική κατάσταση δεν είναι επίσης τόσο άσχημη όσο αυτή που φοβούνται οι ΗΠΑ, αφού οι ΗΠΑ εξακολουθούν να έχουν σημαντική επιρροή στο Πακιστάν και τη Βραζιλία για να αντισταθμίσουν τη συγκριτικά μικρότερη επιρροή τους στις ΚΑΔ και την πλήρη έλλειψή της επί της Ινδίας.
Με πληροφορίες από korybko.substack.com
Ακολουθήστε το Sahiel.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.