Φανταστείτε να είστε ο μοναδικός επιζών μιας από τις πιο θρυλικές μάχες στην ιστορία, μόνο για να επιστρέψετε και να αντιμετωπίσετε χλεύη και περιφρόνηση από τους δικούς σας. Αυτό ακριβώς βίωσε ο Αριστόδημος ο Λακεδαιμόνιος, όταν γύρισε στην Σπάρτη μετά τη μάχη των Θερμοπυλών, όπου έλειψε από την τελευταία, αποφασιστική σύγκρουση. Η ιστορία του είναι μία από τις πιο τραγικές του αρχαίου κόσμου, καθότι πέρα από τον προσωπικό του ηρωισμό, θεωρήθηκε δειλός από τους συμπολίτες του και στιγματίστηκε ως “ο τρέσας” – ο δειλός.
Λίγα λόγια για το έπος των Θερμοπυλών
Στην επική μάχη των Θερμοπυλών το 480 π.Χ., ο Λεωνίδας και οι 300 Σπαρτιάτες του, μαζί με συμμάχους από άλλες πόλεις-κράτη, αντιστάθηκαν στις αμέτρητες ορδές του Ξέρξη. Η μάχη αυτή έγινε σύμβολο ηρωισμού και θυσίας, καθώς μια χούφτα πολεμιστές στάθηκαν απέναντι στον τεράστιο στρατό της Περσίας, αφήνοντας ανεξίτηλο το στίγμα τους στην ιστορία.
Η ιστορία του Αριστόδημου
Ο Αριστόδημος, μαζί με δύο άλλους Σπαρτιάτες, τον Εύρυτο και τον Παντίτη, διασώθηκαν αρχικά από την τελευταία μάχη λόγω τραυματισμών ή αποστολής. Ωστόσο, μόνο ο Αριστόδημος επέστρεψε ζωντανός στη Σπάρτη, καθώς οι άλλοι είτε σκοτώθηκαν στο πεδίο της μάχης είτε αυτοκτόνησαν από ντροπή. Ο Αριστόδημος, αν και τραυματισμένος και αδύναμος, δεν δέχτηκε την ίδια κατανόηση. Θεωρήθηκε δειλός, κατηγορήθηκε ότι δεν εκπλήρωσε το χρέος του προς την πόλη και πέρασε την υπόλοιπη ζωή του στιγματισμένος ως “ο τρέσας”.
Η τελική θυσία
Ένα χρόνο μετά τις Θερμοπύλες, ο Αριστόδημος επιδίωξε να αποκαταστήσει την τιμή του στη μάχη των Πλαταιών, όπου πολέμησε με απίστευτη ορμή. Ωστόσο, ακόμα και εκεί, κατηγορήθηκε για υπερβολικό θάρρος και έλλειψη πειθαρχίας, κάτι που στη Σπάρτη θεωρείτο θανάσιμο αμάρτημα. Η κοινωνία της Σπάρτης, που δίδασκε τη σημασία της πειθαρχίας και του συνόλου, δεν μπόρεσε να συγχωρέσει την ανεξέλεγκτη ορμή του Αριστόδημου. Παρόλο που πολέμησε γενναία, η προσωπική του ιστορία κατέληξε ως παράδειγμα προς αποφυγή για τις επόμενες γενιές Σπαρτιατών.
Κληρονομιά
Η ιστορία του Αριστόδημου μάς υπενθυμίζει ότι η αρετή και η ηρωικότητα δεν κρίνονται μόνο από τις πράξεις στη μάχη, αλλά και από την κοινωνική αποδοχή και τις ηθικές αξίες μιας εποχής. Παρά την γενναιότητά του, η δική του Σπάρτη τον καταδίκασε να ζήσει υπό τη σκιά της ντροπής.