Γράφει ο Andrew Korybko
Η Πολωνία είναι πρωτοφανώς σημαντική σήμερα, αλλά η Γερμανία εξακολουθεί να ελέγχει την εξωτερική πολιτική της ΕΕ. Αυτό που άλλαξε τον τελευταίο χρόνο, ωστόσο, είναι ότι το Βερολίνο αποφάσισε τελικά να πηδήξει στο ρωσοφοβικό άρμα της Βαρσοβίας σε μια προσπάθεια να ηγηθεί αυτής της τάσης. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής του αποφάσισαν να το πράξουν προκειμένου να προωθήσουν αποτελεσματικότερα τα εθνικά συμφέροντα της χώρας τους, όπως τα αντιλαμβάνονται πλέον σε αυτό το νέο περιβάλλον. Το Κρεμλίνο πρέπει επειγόντως να αναγνωρίσει αυτή την πραγματικότητα και να διαμορφώσει την πολιτική του αναλόγως.
Η τελευταία αναλυτική σειρά της Λέσχης Βαλντάι για το RT
Ο διευθυντής του προγράμματος της Λέσχης Valdai, Andrey Sushentsov, μόλις δημοσίευσε ένα κομμάτι στο RT που εξηγεί “Πώς τα “νέα” ανατολικά μέλη της ΕΕ έχουν πάρει τον έλεγχο του μπλοκ”. Αυτή είναι η τρίτη ανάλυση για τη Γερμανία από τους ειδικούς του Valdai μέσα σε δύο εβδομάδες, μετά τις αναλύσεις του Fyodor Lukyanov και του Timofey Bordachev, οι οποίες αφορούσαν αντίστοιχα το “Πώς το Κόμμα των Πρασίνων έχει μετατρέψει τη Γερμανία σε ανατολικοευρωπαϊκή” και το πώς “Οι ΗΠΑ ταπεινώνουν τη Γερμανία και οι Ρώσοι είναι βαθιά απογοητευμένοι από την ασπόνδυλη συμπεριφορά των ελίτ του Βερολίνου”.
Το κοινό νήμα που συνδέει τις σειρές των άρθρων τους είναι ότι η Γερμανία έχασε τη μέχρι πρότινος ηγετική της θέση στη διαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ μετά την έναρξη της ειδικής επιχείρησης της Ρωσίας. Ο Lukyanov το αποδίδει αυτό στη δυσανάλογη επιρροή στη χάραξη πολιτικής που ασκούν οι ριζοσπαστικοί Πράσινοι που πρόσκεινται στις ΗΠΑ, ο Bordachev κατηγορεί ευθέως την ανάμειξη των ΗΠΑ, ενώ ο Sushentsov λέει ότι ευθύνεται η ταχεία περιφερειακή άνοδος της προσκείμενης στις ΗΠΑ Πολωνίας. Όπως φαίνεται, και οι τρεις εξηγήσεις με τον ένα ή τον άλλο τρόπο ανάγονται επίσης στις ΗΠΑ.
Εποικοδομητική κριτική των πιο λαμπρών μυαλών της Ρωσίας
Όσο διορατικές και αν είναι οι αναλύσεις αυτών των ειδικών, καθεμία από αυτές είναι ωστόσο ελλιπής. Ο Lukyanov δεν ασχολήθηκε με τον ρόλο της ραγδαίας περιφερειακής ανόδου της Πολωνίας, ο Bordachev υποβαθμίζει τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της νέας περιφερειακής προσέγγισης της Γερμανίας στη Ρωσία (ανεξάρτητα από το τι κρύβεται πίσω από αυτήν), ενώ ο Sushentsov κατέληξε πρόωρα στο συμπέρασμα ότι η Πολωνία έχει ήδη αντικαταστήσει τον ρόλο της Γερμανίας στην καθοδήγηση της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ. Οι αναλύσεις των δύο πρώτων εμπειρογνωμόνων έχουν ήδη επικριθεί εποικοδομητικά και εκτενώς στις ακόλουθες απαντήσεις:
* “Ο νέος αντιρωσικός ρόλος της Γερμανίας οφείλεται εν μέρει στον περιφερειακό ανταγωνισμό της με την Πολωνία”
* “Η Ρωσία πρέπει και πάλι να προετοιμαστεί για μια παρατεταμένη αντιπαλότητα με τη Γερμανία”
Το παρόν κείμενο θα ασκήσει επομένως εποικοδομητική κριτική στην εκτίμηση του Sushentsov, προκειμένου να συμπληρώσει τις προαναφερθείσες απαντήσεις, σκοπός της οποίας είναι να διατυπώσει ολοκληρωμένα μια αντίθετη ερμηνεία του σημερινού ρόλου της Γερμανίας στη διαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ. Η συγκεκριμένη απάντηση υποστηρίζει ότι το συμπέρασμά του ότι η Πολωνία έχει αντικαταστήσει τον ρόλο της Γερμανίας από αυτή την άποψη είναι πρόωρο, ενώ παράλληλα επισημαίνει ορισμένες ελλείψεις στην εξήγηση που διατυπώνει στο κείμενό του.
Η ιδεολογική πλάνη των δυτικών ελίτ
Κατ’ αρχάς, ο Sushentsov έχει δίκιο όταν παρατηρεί ότι “η σύγκρουση δείχνει την ανάδυση μιας νέας ισορροπίας δυνάμεων στην Ευρώπη”, η οποία οφείλεται στην ταχεία περιφερειακή άνοδο της Πολωνίας, αλλά πέφτει με σεβασμό έξω όταν υπονοεί ότι αυτό θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί αν η ΕΕ δεν είχε επεκταθεί προς τα ανατολικά. Το γερμανικό οικονομικό μοντέλο δεν οικοδομήθηκε μόνο πάνω στα προσιτά ρωσικά καύσιμα, όπως σωστά σημειώνει, αλλά και στην πρόσβαση στις αναδυόμενες αγορές του πρώην ανατολικού μπλοκ, από τις οποίες η πολωνική είναι μακράν η μεγαλύτερη σε αυτό το τμήμα της Ευρώπης.
Η ιστορικά καθοδηγούμενη από τη χώρα αυτή και τους εταίρους της στη Βαλτική ασφαλειοποίηση των δεσμών με τη Ρωσία τους ώθησε να δώσουν προτεραιότητα στην ένταξή τους στην υπό γερμανική ηγεσία ΕΕ και στο υπό αμερικανική ηγεσία ΝΑΤΟ, που είναι συμπληρωματικές δυτικές ηγεμονικές δομές που επεκτάθηκαν προς ανατολάς παράλληλα η μία με την άλλη. Το Βερολίνο τους δέχτηκε για οικονομικούς λόγους, ενώ η Ουάσινγκτον παρακινήθηκε από στρατιωτικούς παράγοντες, οι οποίοι και οι δύο εξυπηρετούσαν την προώθηση της κοινής τους μονοπολικής φιλελεύθερης-παγκοσμιοποιητικής κοσμοθεωρίας που περιγράφεται στους δύο προηγούμενους υπερσυνδέσμους.
Η Κεντρική Ευρώπη και η Κίνα απαξίωσαν τη φιλελεύθερη-παγκοσμιοποιητική κοσμοθεωρία
Σημασία για αυτό το κομμάτι έχει η δογματική πίστη αυτής της ιδεολογίας στην αναπόφευκτη διάβρωση των εθνο-εθνικών ταυτοτήτων υπέρ υπερεθνικών, όπως η σύνδεση με την Ευρώπη ή τη Δύση ευρύτερα, αλλά αυτή η υπόθεση απαξιώθηκε από τις εγχώριες κοινωνικο-πολιτισμικές τάσεις στην Πολωνία και τις χώρες της Βαλτικής. Οι χώρες αυτές κινήθηκαν προς την αντίθετη κατεύθυνση καθιστώντας την εθνο-εθνική ταυτότητα πυλώνα των μετακομμουνιστικών κρατικών τους καθεστώτων, παρά το γεγονός ότι εξακολουθούν να ενσωματώνονται σε αυτές τις υπερεθνικές πολιτικοστρατιωτικές δομές.
Αυτό είναι παρόμοιο με αυτό που συνέβη μετά την ενσωμάτωση της Κίνας στις υπερεθνικές οικονομικές δομές της Δύσης, όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου. Οι ηγέτες τους πίστευαν ότι αυτό θα οδηγούσε αναπόφευκτα στην πολιτική ενσωμάτωση της χώρας αυτής στην οραματιζόμενη φιλελεύθερη-παγκοσμιοποιητική παγκόσμια τάξη, ωστόσο η Κίνα διατήρησε τον οικονομικό πυλώνα της μετεπαναστατικής κρατικής της υπόστασης, όπως η Πολωνία και τα κράτη της Βαλτικής διατήρησαν την εθνο-εθνική ταυτότητα των μετακομμουνιστικών κρατικών τους υπόστάσεων. Και τα δύο σχέδια οικοδόμησης έθνους απέτυχαν έτσι.
Η επιρροή των ρωσοφοβικών και οικονομικών τάσεων πολυπολικότητας
Κατά συνέπεια, καθένα από αυτά προσπάθησε να προωθήσει τα συμφέροντα που ευθυγραμμίζονταν με τους αντίστοιχους πυλώνες της κρατικής τους υπόστασης εντός των δομών στις οποίες εντάχθηκαν με επιτυχία. Η Πολωνία και τα κράτη της Βαλτικής πίεσαν τη ρωσοφοβία στο πλαίσιο της ΕΕ-ΝΑΤΟ, ενώ η Κίνα πίεσε την οικονομική πολυπολικότητα στο πλαίσιο του ΠΟΕ. Καθένα από αυτά κατέληξε τελικά να είναι εξαιρετικά επιτυχημένο, αν και σε μεγάλο βαθμό λόγω περιστάσεων πέρα από τον άμεσο έλεγχό τους: ο πόλεμος ΝΑΤΟ-Ρωσίας στην Ουκρανία και η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008.
Είναι πέρα από το πλαίσιο αυτού του κειμένου να εξηγήσουμε την προέλευσή τους, αλλά αυτή η ανάλυση εδώ ασχολείται με την πρώτη-αναφερθείσα, ενώ η δεύτερη οφειλόταν κυρίως στην αχαλίνωτη χρηματιστικοποίηση της παγκόσμιας οικονομίας. Ο πόλεμος αντιπροσώπων ΝΑΤΟ-Ρωσίας στην Ουκρανία δημιούργησε το αφηγηματικό πλαίσιο μέσα στο οποίο η Πολωνία και οι χώρες της Βαλτικής μπορούσαν να προωθήσουν με επιτυχία τη ρωσοφοβία σε όλη τη Δύση, ενώ η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 δημιούργησε τις συνθήκες μέσα στις οποίες η Κίνα μπορούσε να προωθήσει με επιτυχία την οικονομική πολυπολικότητα σε όλο τον Παγκόσμιο Νότο.
Η ρωσοφοβία και η χρηματοπιστωτική πολυπολικότητα αγκαλιάστηκαν στη συνέχεια από πολλούς στη Δύση και τον Παγκόσμιο Νότο αντίστοιχα, γεγονός που έθεσε σε κίνηση ταχέως εξελισσόμενη σειρά γεγονότων που αναδιαμόρφωσαν τις πολιτικές άλλων χωρών που ήταν εξ αρχής υπεύθυνες για αυτές τις τάσεις. Αυτό οδήγησε στην οικονομικά ρεαλιστική και ρωσόφιλη Γερμανία να διαμορφώσει μια ρωσοφοβική μεγάλη στρατηγική, όπως ακριβώς η δολαριοκρατούμενη και συμμαχική με τις ΗΠΑ Σαουδική Αραβία φαίνεται έτοιμη να διαμορφώσει μια στρατηγική βασισμένη στην οικονομική πολυπολικότητα.
Οι ρόλοι της Γερμανίας και της Σαουδικής Αραβίας στην αναδυόμενη παγκόσμια τάξη
Σε καθένα από αυτά τα δύο παραδείγματα, εκείνοι που προηγουμένως βρίσκονταν πολύ πίσω από αυτές τις τάσεις προσπάθησαν να καλύψουν τον χαμένο χρόνο και να διαδραματίσουν ηγετικό ρόλο σε αυτές, αφού και οι δύο συνειδητοποίησαν ότι δεν υπάρχει επιστροφή στο status quo πριν από τον πόλεμο με αντιπροσώπους του ΝΑΤΟ και της Ρωσίας στην Ουκρανία και την οικονομική κρίση του 2008 αντίστοιχα. Η ρωσοφοβική τάση για την οποία ευθύνονται η Πολωνία και οι χώρες της Βαλτικής δεν μπορεί να διατηρηθεί χωρίς τη Γερμανία, όπως ακριβώς η τάση οικονομικής πολυπολικότητας της Κίνας δεν μπορεί να επιτύχει χωρίς τη Σαουδική Αραβία.
Και οι δύο θα προτιμούσαν να διατηρήσουν τα πάντα ως έχουν όσον αφορά τους οικονομικούς δεσμούς Γερμανίας-Ρωσίας και τους οικονομικούς δεσμούς Σαουδικής Αραβίας-ΗΠΑ, αλλά και ο καθένας αναγνωρίζει επίσης ότι περιστάσεις πέρα από τον έλεγχό τους είναι υπεύθυνες για την αλλαγή αυτών των δεσμών. Ως εκ τούτου, το Βερολίνο μετακινήθηκε πολύ πιο κοντά στις ΗΠΑ, ενώ το Ριάντ μετακινείται πολύ πιο κοντά στην Κίνα, δεδομένου ότι κάθε μία από αυτές τις υπερδυνάμεις είναι αντίστοιχα υπεύθυνη για την έναρξη της κίνησης εκείνων των ρωσοφοβικών και οικονομικών τάσεων πολυπολικότητας που αναδιαμόρφωσαν αυτούς τους προαναφερθέντες άξονες.
Στρατηγική συμβίωση μεταξύ Γερμανίας-Πολωνίας & Σαουδικής Αραβίας-Κίνας
Οι ΗΠΑ είναι υπεύθυνες για τον πόλεμο αντιπροσώπων ΝΑΤΟ-Ρωσίας που οδήγησε στο να γίνει η ρωσοφοβία της Πολωνίας και των κρατών της Βαλτικής ο κανόνας σε ολόκληρη τη Δύση, ενώ η Κίνα είναι υπεύθυνη για την απο-δολαριοποίηση που ρίζωσε σε ολόκληρο τον Παγκόσμιο Νότο κατά την ενάμιση δεκαετία που ακολούθησε τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008. Η Πολωνία εξακολουθεί να είναι μακράν ο μεγαλύτερος ευεργέτης των οικονομικών προγραμμάτων της υπό γερμανική ηγεσία ΕΕ, ενώ το πετρογιουάν από το οποίο εξαρτώνται τελικά τα οικονομικά σχέδια πολυπολικότητας της Κίνας δεν μπορεί να πετύχει χωρίς την υποστήριξη της Σαουδικής Αραβίας.
Αντί να αξιοποιήσουν αυτές τις σχέσεις για να περιορίσουν αυτές τις τάσεις, η Γερμανία και η Σαουδική Αραβία αποφάσισαν να διαδραματίσουν πρωταγωνιστικό ρόλο σε κάθε μία από αυτές, καθώς κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχει επιστροφή στο προηγούμενο status quo, οπότε είναι προς το εθνικό τους συμφέρον να μην μείνουν πίσω. Ως εκ τούτου, η Γερμανία αποφάσισε να ηγηθεί της ανάσχεσης της Ρωσίας από την Ευρώπη, της οποίας οι πνευματικές καταβολές στην ήπειρο ανάγονται πιο πρόσφατα στην Πολωνία και τις χώρες της Βαλτικής που έχουν συμμαχήσει με τις ΗΠΑ, ενώ η Σαουδική Αραβία είναι έτοιμη να επιταχύνει την κινεζικά καθοδηγούμενη απο-δολαριοποίηση.
Αναλυτικά συμπεράσματα
Υπάρχουν πολλά αναλυτικά συμπεράσματα από αυτές τις παρατηρήσεις σε σχέση με το θέμα του ρόλου της Γερμανίας στην καθοδήγηση της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, για το οποίο τρεις εμπειρογνώμονες της Λέσχης Βαλντάι έχουν ήδη γνωμοδοτήσει για το RT σε διάστημα μόλις μισού μήνα. Πρώτον, το λεγόμενο “τέλος της ιστορίας” που περίμενε η φιλελεύθερη-παγκοσμιοποιητική ελίτ του Γερμανού ηγέτη της ΕΕ και του Αμερικανού του ΝΑΤΟ μετά το 1991 απέτυχε να ξεδιπλωθεί ακόμη και στο εσωτερικό της ίδιας της Δύσης, όπως αποδεικνύεται από την προτεραιότητα των εθνο-εθνικών πολιτικών στην Πολωνία και τις χώρες της Βαλτικής.
Δεύτερον, η ιδιότητα αυτών των προαναφερθέντων πολιτικών ως πυλώνα των μετακομμουνιστικών κρατικών καθεστώτων αυτών των χωρών τις επηρέασε να προωθήσουν συναφή πολιτικά συμφέροντα εντός των δυτικών ηγεμονικών δομών στις οποίες εντάχθηκαν με επιτυχία. Τρίτον, ο πόλεμος ΝΑΤΟ-Ρωσίας ως πληρεξούσιος στην Ουκρανία, που ξέσπασε για λόγους που δεν μπορούσαν να ελέγξουν, δημιούργησε το αφηγηματικό πλαίσιο μέσα στο οποίο η Πολωνία και οι χώρες της Βαλτικής μπορούσαν να προωθήσουν με επιτυχία τη ρωσοφοβία σε όλη τη Δύση, όπως προσπαθούσαν ήδη να κάνουν εδώ και δεκαετίες.
Τέταρτον, η προκύπτουσα αλληλουχία γεγονότων οδήγησε άλλες χώρες, όπως η Γερμανία, στο να καταλήξουν τελικά στο συμπέρασμα ότι είναι αδύνατο να αποκατασταθεί το προηγούμενο status quo και έτσι να επιδιώξουν να πηδήξουν στο άρμα, επιδιώκοντας τα εθνικά τους συμφέροντα, όπως τα αντιλαμβάνονται πλέον οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής σε αυτό το νέο περιβάλλον. Και πέμπτον, μακριά από το να παραχωρήσει τον έλεγχο της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ στην Πολωνία, η Γερμανία ανταγωνίζεται ενεργά μαζί της για το ποια από τις δύο αυτές χώρες μπορεί να περιορίσει αποτελεσματικότερα τη Ρωσία στην Ευρώπη.
Συμπερασματικές σκέψεις
Εφαρμόζοντας την παραπάνω διαπίστωση στην τελευταία αναλυτική σειρά της Λέσχης Βαλντάι για το RT, τρία από τα λαμπρότερα μυαλά της Ρωσίας μπορούν να επικριθούν εποικοδομητικά για τα εξής: Ο Lukyanov αγνοεί τον ρόλο της Πολωνίας, ο Bordachev υποβαθμίζει τον ρόλο της χάραξης εσωτερικής πολιτικής και ο Sushentsov υπερβάλλει τον ρόλο της Πολωνίας. Είναι όλοι τους σωστοί στο να εντοπίζουν αυτή την τάση στις ΗΠΑ, αλλά δυσκολεύονται να εκτιμήσουν με ακρίβεια τον ρόλο της Πολωνίας και την επιρροή που είχε στους Γερμανούς υπεύθυνους χάραξης πολιτικής.
Η Πολωνία είναι πρωτοφανώς σημαντική στις μέρες μας, αλλά η Γερμανία εξακολουθεί να ελέγχει την εξωτερική πολιτική της ΕΕ. Αυτό που άλλαξε τον τελευταίο χρόνο, ωστόσο, είναι ότι το Βερολίνο αποφάσισε τελικά να πηδήξει στο ρωσοφοβικό άρμα της Βαρσοβίας σε μια προσπάθεια να ηγηθεί αυτής της τάσης. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής του αποφάσισαν να το πράξουν προκειμένου να προωθήσουν αποτελεσματικότερα τα εθνικά συμφέροντα της χώρας τους, όπως τα αντιλαμβάνονται πλέον σε αυτό το νέο περιβάλλον. Το Κρεμλίνο πρέπει επειγόντως να αναγνωρίσει αυτή την πραγματικότητα και να διαμορφώσει την πολιτική του αναλόγως.
Με πληροφορίες από korybko.substack.com
Ακολουθήστε το Sahiel.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.