Κάθε φορά που ένα άτομο κολλάει τον H5N1 ή τη γρίπη των πτηνών, η μόλυνσή του είναι μια ευκαιρία για τον ιό να μεταλλαχθεί προς τη λάθος κατεύθυνση. Όταν κάποιος πεθαίνει από τη γρίπη των πτηνών -όπως ένας ηλικιωμένος άνδρας από τη Λουιζιάνα στις 6 Ιανουαρίου, που έγινε ο πρώτος θάνατος στις ΗΠΑ από τη νόσο- οι ειδικοί ανησυχούν ιδιαίτερα.
Θα μπορούσε η θανατηφόρα μόλυνση αυτού του ατόμου να σηματοδοτήσει ότι ο ιός Η5Ν1 γίνεται όλο και πιο επιδέξιος στο να μολύνει ανθρώπους και να προκαλεί σοβαρή ασθένεια στον άνθρωπο;
Να τι λένε οι ειδικοί.
Μια πιο προσεκτική ματιά στον πρόσφατο θάνατο
Μέχρι στιγμής, 66 άνθρωποι στις ΗΠΑ -οι περισσότεροι από αυτούς εργάτες σε αγροκτήματα που περνούσαν χρόνο γύρω από μολυσμένα βοοειδή και πουλερικά– έχουν μολυνθεί από τον ιό H5N1, αλλά όλοι έχουν αναρρώσει μετά από ήπιες ασθένειες.
Οι αξιωματούχοι υγείας λαμβάνουν δείγματα από αυτά τα μολυσμένα άτομα προκειμένου να παρακολουθούν τον ιό για τυχόν σημάδια ότι μπορεί να μεταλλάσσεται και να μολύνει ανθρώπους, να εξαπλώνεται ευκολότερα μεταξύ των ανθρώπων ή να προκαλεί σοβαρότερες ασθένειες. Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι ο ιός μεταβάλλεται ώστε να μπορεί να μεταπηδά από άτομο σε άτομο.
Ο άνδρας από τη Λουιζιάνα είχε λάβει δείγματα του ιού από τη μύτη και το λαιμό του πριν από το θάνατό του. Το ίδιο και τα άρρωστα κοτόπουλα στην αυλή του, με τα οποία είχε άμεση επαφή. Μετά την ανάλυση αυτών των γενετικών αλληλουχιών, οι επιστήμονες των Κέντρων Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC) βρήκαν μερικές μεταλλάξεις που δεν ανιχνεύθηκαν στα μολυσμένα κοτόπουλα στην ιδιοκτησία του άνδρα, γεγονός που υποδηλώνει ότι ο ιός άρχισε να αλλάζει μετά τη μόλυνσή του.
Αλλά οι μεταλλάξεις δεν ήταν επαρκείς για να κάνουν τον ιό να μεταδίδεται ευκολότερα από το ένα άτομο στο άλλο, κατέληξαν. Ο ιός που εντόπισαν ανιχνεύθηκε επίσης σε άγρια πτηνά και κοτόπουλα στις ΗΠΑ και σε ορισμένα ανθρώπινα κρούσματα στη χώρα και στον Καναδά, αλλά είναι διαφορετικός από το στέλεχος που ευθύνεται για τις μεγάλες επιδημίες σε γαλακτοπαραγωγές αγελάδες και κοτόπουλα σε όλη τη χώρα.
Τα καλά νέα, σύμφωνα με την ανάλυση του CDC, είναι ότι δεν βρέθηκαν αλλαγές στο τμήμα του γονιδιώματος του ιού που μεταλλάσσεται ώστε να αντιστέκεται στα αντιικά φάρμακα, οπότε οι τρέχουσες φαρμακευτικές θεραπείες θα πρέπει να εξακολουθούν να είναι αποτελεσματικές κατά αυτού του στελέχους του H5N1.
Τα καθησυχαστικά – και λιγότερο καθησυχαστικά, νέα
Παρά το γεγονός ότι ο ιός μεταλλάχθηκε στον ασθενή, οι επιστήμονες του ΚΕΕΛΠΝΟ λένε ότι το σενάριο αυτό είναι ελαφρώς πιο καθησυχαστικό από ό,τι αν μια έκδοση του ιού που είναι πιο προσαρμοσμένη στην ανθρώπινη μόλυνση είχε βρεθεί σε άγρια πτηνά ή κοτόπουλα. «Παρόλο που είναι ανησυχητικό και αποτελεί υπενθύμιση ότι οι ιοί A(H5N1) μπορούν να αναπτύξουν αλλαγές κατά τη διάρκεια της κλινικής πορείας μιας ανθρώπινης λοίμωξης, οι αλλαγές αυτές θα ήταν πιο ανησυχητικές αν εντοπίζονταν σε ζωικούς ξενιστές ή σε πρώιμα στάδια της λοίμωξης (π.χ. εντός λίγων ημερών από την έναρξη των συμπτωμάτων), όταν οι αλλαγές αυτές μπορεί να είναι πιο πιθανό να διευκολύνουν την εξάπλωση σε στενές επαφές», γράφουν οι επιστήμονες του CDC στην έκθεση. «Αξιοσημείωτο είναι ότι στην περίπτωση αυτή δεν έχει εντοπιστεί μετάδοση από τον ασθενή στη Λουιζιάνα σε άλλα άτομα».
Ο ιός του άνδρα από τη Λουιζιάνα δεν περιείχε αλλαγές που επιτρέπουν στον Η5Ν1 να μολύνει ευκολότερα κύτταρα θηλαστικών -όπως ο Η5Ν1 που βρέθηκε στις περισσότερες μολυσμένες αγελάδες γαλακτοπαραγωγής. Όμως οι ειδικοί λένε ότι οι ιοί είναι διαβόητα αδιάκριτοι μεταλλάκτες και ότι είναι θέμα χρόνου να πετύχει ο Η5Ν1 τον κατάλληλο συνδυασμό μεταλλάξεων που θα του επιτρέψει να εξαπλωθεί ευκολότερα μεταξύ των ανθρώπων ή να προκαλέσει σοβαρότερη ασθένεια.
Είναι επίσης σημαντικό να σημειωθούν οι συγκεκριμένοι παράγοντες κινδύνου του άνδρα. Ήταν άνω των 65 ετών, γεγονός που τον θέτει σε υψηλότερο κίνδυνο να αναπτύξει σοβαρή ασθένεια με οποιαδήποτε ιογενή λοίμωξη, και είχε επίσης υποκείμενες παθήσεις, σύμφωνα με τους αξιωματούχους υγείας της πολιτείας. Το γεγονός ότι πέθανε μετά τις λοιμώξεις του δεν σημαίνει απαραίτητα ότι έπασχε από πιο ιογενές στέλεχος του H5N1.
Το συμπέρασμα προς το παρόν
Με βάση τη γενετική μελέτη, οι επιστήμονες του CDC λένε ότι ο κίνδυνος για το κοινό «δεν έχει αλλάξει και παραμένει χαμηλός». Ο κίνδυνος μόλυνσης είναι υψηλότερος μεταξύ των ανθρώπων που εργάζονται στις βιομηχανίες γαλακτοκομικών προϊόντων και πουλερικών και έρχονται σε άμεση επαφή με μολυσμένα ζώα ή μεταξύ ανθρώπων, όπως ο άνδρας από τη Λουιζιάνα, που διατηρούν κοπάδια στην αυλή και θα μπορούσαν να νοσήσουν από την επαφή με μολυσμένα ζώα στη φύση.
Μέχρι στιγμής, οι αμερικανικές υγειονομικές αρχές δεν έχουν αποφασίσει να συστήσουν τον εμβολιασμό οποιουδήποτε στη χώρα με δόσεις ενός εμβολίου που έχει αναπτυχθεί προηγουμένως και βρίσκεται στο εθνικό απόθεμα των ΗΠΑ. Επί του παρόντος αναπτύσσονται και δοκιμάζονται νεότερες, επικαιροποιημένες εκδόσεις ενός εμβολίου που βασίζεται στην ίδια τεχνολογία mRNA πίσω από τα εμβόλια COVID-19, σε περίπτωση που εμφανιστούν κρούσματα στον άνθρωπο και χρειαστεί ευρύτερος εμβολιασμός.
Πηγή: time.com