Πριν από μερικά χρόνια, δειπνούσα με έναν φίλο που εργαζόταν στη Google. Καθώς συζητούσαμε για τα μυστικά του κόσμου της τεχνολογίας, παρατήρησε τυχαία: “Η Google πρόκειται να κατακτήσει τον κόσμο, ξέρετε”. Οδηγώντας στο σπίτι και αναλογιζόμενος αυτό το σχόλιο σκέφτηκα “Πόσο περίεργο”. Αλλά τώρα, καθώς αναλογίζομαι το χάος που έχει γίνει η δημοκρατία μας, τείνω περισσότερο να σκεφτώ “Πόσο προφητικό”.
Η δημοκρατία απειλείται – όχι μόνο στις ΗΠΑ, αλλά και σε πολλές άλλες χώρες. Όμως, οι βεβιασμένες ενέργειες των νεόκοπων αυταρχικών ηγετών και η αναταραχή στις δυτικές δημοκρατίες είναι μόνο μερικά από τα κομμάτια του παζλ που χρειάζονται για να καταλάβουμε πώς φτάσαμε σε αυτό το σημείο. Μια άλλη λιγότερο συζητημένη τάση είναι ότι οι πολίτες των ΗΠΑ δέχονται μια ανελέητη επίθεση από παρεμβατικές τεχνολογίες που έχουν ενσωματωθεί στον καθημερινό ιστό της ζωής τους, δημιουργώντας πρωτοφανή επίπεδα κοινωνικής και πολιτικής αναταραχής.
Η προηγμένη τεχνολογία των υπολογιστών και το διαδίκτυο μας έχουν δώσει πολλά θαυμάσια δώρα όταν εφαρμόζονται σωστά. Αλλά τώρα γνωρίζουμε ότι μπορούν επίσης να γίνουν τρομερά, απρόσωπες δυνάμεις που μπορούν να ανθρωποποιήσουν τις προσωπικές μας με αλληλεπιδράσεις, να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας (ιδίως στα έφηβα κορίτσια) και να χρησιμεύσουν ως ένας de facto μηχανισμός μεταφοράς πλούτου στην τάξη των δισεκατομμυριούχων. Παρόλα αυτά, δεχόμαστε τα αρνητικά εξαιτίας των θετικών πλεονεκτημάτων. Υπό αυτή την έννοια θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε την υπερτεχνολογία ακόμη και Μεγάλη Αποπλάνηση. Τώρα, η Τεχνητή Νοημοσύνη έχει εισβάλει στο προσκήνιο και απειλεί να ανατρέψει τη ζωή μας με αφάνταστους τρόπους.
Οι πολίτες των ΗΠΑ δέχονται μια ανελέητη επίθεση από τις παρεμβατικές τεχνολογίες που έχουν ενσωματωθεί στον καθημερινό ιστό της ζωής μας, δημιουργώντας πρωτοφανή επίπεδα κοινωνικής και πολιτικής αναταραχής.
Οι περιορισμοί αυτών των ευρέως χρησιμοποιούμενων τεχνολογιών είναι γνωστοί. Περιλαμβάνουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και αυτό που η καθηγήτρια του Χάρβαρντ Shoshanna Zuboff αποκαλεί “καπιταλισμό επιτήρησης”, την αγορά και πώληση των προσωπικών μας πληροφοριών, ακόμη και του DNA μας στην αγορά των επιχειρήσεων. Όμως νέες ισχυρές τεχνολογίες είναι έτοιμες να δημιουργήσουν ένα άλλο κύμα ριζικών αλλαγών. Υπό τον μανδύα της “τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης”, αυτές περιλαμβάνουν την τεχνητή νοημοσύνη ή AI, το metaverse, το Διαδίκτυο των πραγμάτων, το Διαδίκτυο των σωμάτων (στο οποίο τα δεδομένα μας για τη φυσική μας κατάσταση και την υγεία προστίθενται στο μείγμα για να επεξεργαστούν από την AI), καθώς και τα προσωπικά μου δεδομένα από τα αστυνομικά ρομπότ. Όλες αυτές οι τεχνολογίες θα ενισχυθούν με τη χρήση των επικοινωνιών 5G και 6G μέσω ενός ταχέως αναπτυσσόμενου δορυφορικού συστήματος που παρέχει ο Elon Musk.
Πρόκειται για μια διττή προσπάθεια στην οποία συμμετέχουν τόσο ισχυρές εταιρείες όσο και κυβερνητικές πρωτοβουλίες. Αυτά τα συστήματα που βασίζονται στην τεχνολογία λειτουργούν “κάτω από το ραντάρ” και σπάνια συζητούνται στα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης. Εκτός από την εταιρική επιτήρηση, οι κυβερνήσεις είναι επίσης απασχολημένες με την ενίσχυση των δικών τους συστημάτων. Ενώ τείνουμε να συνδέουμε αυτού του είδους τις πρωτοβουλίες με την NSA και το Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας, ένα πρωτοποριακό άρθρο της Boston Globe περιέγραψε πόσο διαδεδομένη και παρεμβατική είναι η επιτήρηση ακόμη και σε επίπεδο πολιτείας. Το άρθρο περιγράφει μεθοδικά πώς οι υπηρεσίες επιβολής του νόμου στη Μασαχουσέτη λειτουργούν έναν τεράστιο μηχανισμό από μη επανδρωμένα αεροσκάφη, συσκευές ανάγνωσης πινακίδων κυκλοφορίας και συσκευές που ονομάζονται προσομοιωτές κινητής τηλεφωνίας, οι οποίες προσποιούνται ότι είναι πύργοι κινητής τηλεφωνίας προκειμένου να καταγράφουν σήματα κινητής τηλεφωνίας για τον εντοπισμό της θέσης ατόμων.
Η “κούρσα των όπλων” της τεχνητής νοημοσύνης
Η ραγδαία και δραματική είσοδος της τεχνητής νοημοσύνης στο τεχνολογικό μείγμα έχει εγκαινιάσει αυτό που το περιοδικό Time και άλλα mainstream δημοσιεύματα αποκαλούν “κούρσα όπλων τεχνητής νοημοσύνης”. Ο χαρακτηρισμός είναι ενδεικτικός, δεδομένου ότι η τεχνητή νοημοσύνη έχει αναπτυχθεί με σημαντική χρηματοδότηση από τον αμυντικό και τον κυβερνητικό τομέα. Αυτή η επιταχυνόμενη ανάπτυξη συμβαίνει χωρίς το πλεονέκτημα της προσεκτικής πολιτικής εποπτείας, επειδή οι εκλεγμένοι αξιωματούχοι, που συχνά βρίσκονται σε μειονεκτική θέση απέναντι σε τεχνολογίες που δεν κατανοούν πλήρως, παρέχουν ελάχιστη καθοδήγηση, καθώς και ελάχιστο ελέγχω προς της εταιρείες αυτές.
Η ανάλυση του λεπτότερου αντίκτυπου της τεχνολογίας στη ζωή μας είναι δύσκολη. Αυτό συμβαίνει επειδή μας πλησιάζει στα κρυφά. Δεν συμβαίνει με μια ψηφοφορία ή με κάποια ξεχωριστή σειρά γεγονότων. Αντίθετα, απλά σέρνεται, καθιερώνοντας τον εαυτό της σε τρελά μικρά βήματα. Το άθροισμα αυτών των τεχνολογικών παρεμβάσεων, που προωθούνται από την κυβέρνηση και τις εταιρείες που συχνά συνεργάζονται, αποτελεί μια ημι-αόρατη επικάλυψη τεχνοκρατικής διακυβέρνησης που δεν έχει καμία κεντρική οργανωτική αρχή, σε αντίθεση με τις παραδοσιακές κυβερνητικές δομές που γνωρίζουμε. Το γεγονός ότι αυτά τα συστήματα είναι “κατανεμημένα” (για να χρησιμοποιήσουμε λίγη ορολογία των υπολογιστών) δεν σημαίνει ότι είναι λιγότερο ισχυρά. Και ενώ το διαδίκτυο παρουσιάζει την εντύπωση της εκδημοκρατισμένης συμμετοχής, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι ο τελικός έλεγχος που μοιάζει με τον Οζ είναι συγκεντρωμένος στους βαθύτατους διαδρόμους των μεγάλων τεχνολογικών εταιρειών.
Αντίο εθνικά κράτη;
Καθώς βλέπουμε τις δημοκρατικές αρχές να εξατμίζονται σιγά σιγά ακόμη και στα δυτικά έθνη, το γεγονός ότι η Μεγάλη Τεχνολογία συνεχίζει να εδραιώνει τη δύναμή της σε παγκόσμιο επίπεδο πάνω και πέρα από εκείνη των εθνικών κρατών είναι βαθιά ανησυχητικό. Ωστόσο (για να κρατήσουμε τα πράγματα ωραία και συγκεχυμένα) μερικές φορές το κάνει αυτό σε συνεργασία με κυβερνήσεις μέσω συμπράξεων δημόσιου/ιδιωτικού τομέα, ένα είδος φαουστικής συμφωνίας.
Το άρθρο του περιοδικού Time που αναφέρθηκε παραπάνω προσέφερε την εξής εκπληκτική παρατήρηση: “Ακόμη και αν οι επιστήμονες πληροφορικής καταφέρουν να διασφαλίσουν ότι οι Τεχνητές Νοημοσύνες δεν θα μας εξαφανίσουν, η αυξανόμενη κεντρική θέση τους στην παγκόσμια οικονομία θα μπορούσε να καταστήσει τις μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας που την ελέγχουν πολύ πιο ισχυρές. Θα μπορούσαν να γίνουν όχι μόνο οι πλουσιότερες εταιρείες στον κόσμο – χρεώνοντας ό,τι θέλουν για την εμπορική χρήση αυτής της κρίσιμης υποδομής, αλλά και γεωπολιτικοί παράγοντες που θα ανταγωνίζονται τα έθνη-κράτη”.
Οι μεγαλύτερες εταιρείες τεχνολογίας στον κόσμο είναι σήμερα πλουσιότερες και ισχυρότερες από τις περισσότερες χώρες.
Κάποιοι μπορεί να ισχυριστούν ότι αυτό έχει ήδη συμβεί και ότι ο συνδετικός κρίκος της παγκόσμιας ισχύος κλίνει πλέον προς τις επιχειρήσεις. Οι μεγαλύτερες εταιρείες τεχνολογίας στον κόσμο είναι τώρα πλουσιότερες και ισχυρότερες από τις περισσότερες χώρες. Σύμφωνα με ένα άρθρο στο PC Week του 2021 που συζητά την κυριαρχία της Apple: “Παίρνοντας την τρέχουσα αποτίμηση της Apple, της Microsoft, της Amazon και άλλων, και στη συνέχεια συγκρίνοντάς την με το ΑΕΠ των χωρών σε έναν χάρτη, μπορούμε να δούμε πόσο τρελά έχουν γίνει τα πράγματα… Αποτιμώμενη σε 2,2 τρισεκατομμύρια δολάρια, η εταιρεία του Cupertino είναι πλουσιότερη από το 96% του κόσμου. Στην πραγματικότητα, μόνο επτά χώρες ξεπερνούν σήμερα οικονομικά τον κατασκευαστή του iPhone”.
Προς το παρόν, αυτές οι τάσεις φαίνεται να είναι ασταμάτητες, δεδομένων των επιπέδων των εταιρικών επενδύσεων που ήδη διακυβεύονται και της υποχωρητικής στάσης και εξάρτησης των κυβερνήσεων από τη γενναιοδωρία τους. Η καλύτερη διαθέσιμη απάντηση προς το παρόν είναι απλώς η μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση του κοινού και η δέσμευση να αντιμετωπιστούν τα περιγράμματα αυτού του γενναίου νέου τεχνοκρατικού κόσμου μετωπικά και με καθαρό όραμα. Δεδομένης της εκπληκτικά ανεξέλεγκτης δύναμης του τομέα της Μεγάλης Τεχνολογίας, είναι επίσης ζωτικής σημασίας να συνειδητοποιήσουμε ότι η απλή ρύθμιση αυτών των συστημάτων, επιτρέποντάς τους να συνεχίσουν να απομυζούν τη δύναμη των παραδοσιακών κυβερνήσεων, δεν θα είναι αρκετή για να διατηρήσουμε την ποιότητα ζωής μας στο μέλλον.
(Η Μετάφραση του άρθρου έγινε από την ομάδα διαχείρισης του sahiel.gr)
Ο Tom Valovic είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας του βιβλίου Digital Mythologies (Rutgers University Press), μιας σειράς δοκιμίων που διερευνούν τα αναδυόμενα κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα που εγείρονται από την έλευση του Διαδικτύου. Έχει διατελέσει σύμβουλος του πρώην Γραφείου Αξιολόγησης Τεχνολογίας του Κογκρέσου. Ο Τομ έχει γράψει για τις επιπτώσεις της τεχνολογίας στην κοινωνία σε διάφορες εκδόσεις, μεταξύ άλλων στο Media Studies Journal του Πανεπιστημίου Columbia, στη Boston Globe και στο San Francisco Examiner.
Με πληροφορίες από commondreams.org
Ακολουθήστε το Sahiel.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.