Γράφει ο Ρίτσαρντ
Ο διορισμός του Ρίτσαρντ Σαρπ ως προέδρου του BBC είναι το τελευταίο κεφάλαιο στη μακρά ιστορία στενών δεσμών μεταξύ της εταιρείας και των ανώτερων στρωμάτων του βρετανικού κατεστημένου, συμπεριλαμβανομένων των μυστικών υπηρεσιών, όπως προκύπτει από αποχαρακτηρισμένα αρχεία.
Η διαμάχη για τον διορισμό του Richard Sharp ως προέδρου του BBC ρίχνει νέο και ενδιαφέρον φως στην κυβερνητική ελίτ της Βρετανίας και στη λειτουργία του Westminster και του Whitehall.
Ο Sharp, δωρητής των Τόρις, είναι παλιός φίλος του Μπόρις Τζόνσον και πρώην οικονομικός σύμβουλος στο 10 της Ντάουνινγκ Στριτ, καθώς και του Σαμ Μπλάιθ, πλούσιου καναδού επιχειρηματία και μακρινού ξαδέλφου του Τζόνσον. Ο Sharp είναι επίσης το πρώην αφεντικό του Rishi Sunak στην Goldman Sachs. Ο Sharp βοήθησε να έρθει ο Johnson σε επαφή με τον Blyth σχετικά με τη βοήθεια για ένα τεράστιο δάνειο γι’ αυτόν.
Ο Sharp σύστησε επίσης τον Blyth στον υπουργό Οικονομικών, Sir Simon Case, σχετικά με το αν ο Blyth θα μπορούσε να ενεργήσει ως εγγυητής του δανείου για τον Johnson.
Λόγω της άλυτης διαμάχης, ο Sharp κλήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου από την επιτροπή πολιτισμού, μέσων ενημέρωσης και αθλητισμού της Βουλής των Κοινοτήτων να εξηγήσει τη θέση του. Είπε ότι είπε στον Τζόνσον και τον Σουνάκ τη φιλοδοξία του να γίνει πρόεδρος του BBC πριν υποβάλει αίτηση για τη θέση. Και πρόσθεσε ότι έθεσε στην υπόθεση Blyth την πρόταση του Blyth να βοηθήσει τον Johnson να εξασφαλίσει δάνειο 800.000 λιρών και επίσης είπε στον υπουργό Οικονομικών ότι θα διεκδικούσε τη θέση στο BBC.
Ο Sharp είπε στην επιτροπή: “Η συμμετοχή μου ήταν να διασφαλίσω ότι ακολουθήθηκε η δέουσα διαδικασία. Δεν συμμετείχα σε οποιαδήποτε μεταγενέστερα γεγονότα που έλαβαν χώρα. Δεν έδωσα καμία οικονομική συμβουλή στον πρωθυπουργό”.
Κριτική έκθεση
Σε μια άκρως επικριτική έκθεση που δημοσιεύθηκε την Κυριακή, η επιτροπή δήλωσε ότι η παράλειψη του Sharp να αποκαλύψει, είτε στους βουλευτές της επιτροπής είτε στην επιτροπή διορισμών του, τον ρόλο του στη διευκόλυνση του δανείου του Johnson, αποτέλεσε “σημαντικό σφάλμα κρίσης”.
Ο Sharp δεν αποκάλυψε επίσης ότι είχε ενημερώσει τον Johnson για την πρόθεσή του να υποβάλει αίτηση για τη θέση στο BBC.
Αλλά τα ερωτήματα παραμένουν σχετικά με την κρίση του Σάιμον Κέις. Ο Sharp ενημέρωσε τον υπουργό για τον ρόλο του ως μεσολαβητή μεταξύ του Johnson και του Blyth. Ο Case φαίνεται να είπε ότι αυτό ήταν μια χαρά και ότι ούτε ο ίδιος ούτε ο Sharp χρειαζόταν να μεταβιβάσουν την πληροφορία.
Ο Blyth, εν τω μεταξύ, είχε προταθεί ως υποψήφιος για τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου του Βρετανικού Συμβουλίου, αν και δήλωσε ότι αυτό δεν ζητήθηκε και ότι δεν συζήτησε τη θέση με τον Johnson.
Όταν κατέστη σαφές, παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησης, ότι η διαμάχη για τον διορισμό του Sharp στο BBC δεν έλεγε να κοπάσει, οι σύμβουλοι της Downing Street πρότειναν να διερευνηθούν οι συνθήκες του διορισμού του Sharp από τον Επίτροπο Δημοσίων Διορισμών, Sir William Shawcross.
William Shawcross
Ο Shawcross είχε προταθεί για τη θέση αυτή από τον Johnson. Τυχαίνει όμως η κόρη του Shawcross, Eleanor, να είναι επικεφαλής πολιτικής του Rishi Sunak στην Downing Street 10.
Ο Shawcross δήλωσε ότι θα έπρεπε να αυτοεξαιρεθεί από την έρευνα, δεδομένου ότι είχε συναντηθεί με τον Sharp σε αρκετές περιπτώσεις. Το ανέθεσε στον Adam Heppinstall KC, δικηγόρο με εμπειρία στην εκπροσώπηση κυβερνητικών υπηρεσιών.
Ο Shawcross έχει και άλλες διασυνδέσεις. Είναι ο “ανεξάρτητος επιθεωρητής” του αμφιλεγόμενου κυβερνητικού προγράμματος Prevent, το οποίο δημιουργήθηκε το 2003 και αργότερα κατοχυρώθηκε στο νόμο με τον νόμο του 2015 για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και την ασφάλεια, με σκοπό τη μείωση της απειλής που συνιστούν οι εξτρεμιστικές ιδεολογίες.
Σε έκθεσή του την περασμένη εβδομάδα, ο Shawcross κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το Prevent είχε επικεντρωθεί υπερβολικά στην ακροδεξιά και όχι αρκετά στον ισλαμικό εξτρεμισμό.
Ο Shawcross είναι επίσης μέλος της κοινοπραξίας με επικεφαλής τον Sir Robbie Gibb, πρώην επικεφαλής επικοινωνίας στο 10 Downing Street, που αγόρασε την εφημερίδα Jewish Chronicle το 2020.
BBC και μυστικές υπηρεσίες
Η υπόθεση Sharp είναι το πιο πρόσφατο επεισόδιο σε μια μακρά ιστορία της στενής σχέσης μεταξύ του BBC και των ανώτερων στρωμάτων του βρετανικού κατεστημένου, μια σχέση που εξαπλώθηκε, υπό άκρα μυστικότητα, στον κόσμο των μυστικών υπηρεσιών.
Η MI5 παρακολουθούσε με προσοχή τους διορισμούς ανώτερων στελεχών του BBC. Οι διαδικασίες ελέγχου και μαύρης λίστας ενισχύθηκαν το 1982, όταν ένας πρώην αξιωματικός του στρατού, ο ταξίαρχος Ronald Stonham, πήρε τον τίτλο του “Ειδικού Βοηθού” του διευθυντή προσωπικού του BBC, Christopher Martin, πρώην πεζοναύτη του Βασιλικού Ναυτικού.
Δημοσιογράφοι αποκλείονταν από θέσεις εργασίας λόγω συσχετισμών που θεωρούνταν “ανατρεπτικοί” μόνο στο μυαλό παρανοϊκών μελών του κατεστημένου της ασφάλειας.
Τα έγγραφα που δημοσιεύτηκαν στα Εθνικά Αρχεία δείχνουν πώς η ιεραρχία του BBC προσέγγισε το Τμήμα Έρευνας Πληροφοριών (IRD) του Foreign Office, τη μυστική μονάδα προπαγάνδας της κυβέρνησης, μετά από διακριτικές επαφές με ανώτερους αξιωματούχους των μυστικών υπηρεσιών. Οι επαφές αυτές ξεκίνησαν την εποχή της κυβέρνησης των Εργατικών του Χάρολντ Γουίλσον.
Ο Charles Curran, γενικός διευθυντής του BBC, έγραψε σε αξιωματούχους του IRD στις 24 Ιουλίου 1974, αναφέροντας: “Νομίζω ότι ο Denis Greenhill [ο σύνδεσμος του Foreign Office με την MI6] μπορεί να σας έχει πει για το ενδιαφέρον που ήταν εμφανές σε μια πρόσφατη συζήτηση στο Διοικητικό μας Συμβούλιο για τις δραστηριότητες στη χώρα αυτή των κινημάτων που θα θεωρούνταν από τους περισσότερους ανθρώπους ανατρεπτικά”.
Μίλησε για μια “ευκαιρία για διακριτικές συζητήσεις” σχετικά με τη διανομή των “δραστηριοτήτων που επηρεάζονται από κομμουνιστικές επιρροές”.
Στη συνέχεια ο Curran αναφέρθηκε στη δυνατότητα επαφής με τον Gwyn Morgan, επικεφαλής του Τμήματος Υπερπόντιων Υποθέσεων του Εργατικού Κόμματος (μετέπειτα επικεφαλής σύμβουλος ενός από τους πρώτους Ευρωπαίους Επιτρόπους της Βρετανίας, του George Thomson) και τον Tom McNally, πολιτικό σύμβουλο του υπουργού Εξωτερικών, Jim Callaghan.
Αντιμετώπιση των “εξτρεμιστών
Ο Sir Tom Brimelow, διάδοχος του Greenhill στο Foreign Office, έγραψε ένα σημείωμα με ημερομηνία Απρίλιος 1975, το οποίο αντιγράφηκε στον Sir Michael Hanley, τον επικεφαλής της MI5. Με την ένδειξη “Μυστικό και προσωπικό”, ανέφερε: “Ο κ: “Προτείνω ότι το BBC θα πρέπει να θέσει τον εαυτό του στην καλύτερη δυνατή θέση για να αντιμετωπίσει τους εξτρεμιστές που εξακολουθούν να θέλουν να τρίβουν τα τσεκούρια τους” – μια αναφορά στους δημοσιογράφους του BBC.
Ένας φάκελος, που χρονολογείται ένα χρόνο νωρίτερα, τον Απρίλιο του 1974, αποκαλύπτει μια εμμονή με υποτιθέμενους “ανατρεπτικούς”, συμπεριλαμβανομένων όχι μόνο των συνδικαλιστικών ηγετών, αλλά και της “Μαύρης Δύναμης”, της Επιτροπής Αλληλέγγυας Εκστρατείας για τη Χιλή και ακόμη και των Woodcraft Folk. Ο Hanley έπρεπε να διασφαλίσει ότι “πληροφορίες της MI5” στέλνονταν στην IRD για χρήση από τους εκεί αξιωματούχους.
Το υπόμνημα του Hanley αντιγράφηκε στον Sir Leonard Hooper, τον επικεφαλής της GCHQ, με την προειδοποίηση να κρατήσει τις συζητήσεις τους μυστικές – εάν διέρρεαν, θα μπορούσε να οδηγήσει σε “έντονη αμηχανία”.
Ένας άλλος φάκελος αναφέρεται στην άποψη του επικεφαλής της MI6 Sir Jack Rennie ότι “η απειλή τώρα ήταν πολύ περισσότερο εσωτερική”. Το υλικό της IRD θα έπρεπε να αποστέλλεται στην MI5, υποστήριξε ο Sir John Hunt, ο υπουργός Εσωτερικών.
Ο Hunt υπενθύμισε στον Harold Wilson ότι όταν ο πρωθυπουργός των Εργατικών ήταν στο παρελθόν στην εξουσία το 1968 είχε εγκρίνει “ρυθμίσεις βάσει των οποίων μυστικές και διακριτικές ενέργειες που αποσκοπούσαν στην αποκάλυψη κομμουνιστικών δραστηριοτήτων στο Ηνωμένο Βασίλειο αναλάμβανε το αγγλικό τμήμα της IRD του FO [Foreign Office]”, το οποίο βρισκόταν “σε συνεχή επαφή με την Υπηρεσία Ασφαλείας [MI5]”.
Φύτευση ιστοριών
Πολλοί φάκελοι της IRD έχουν αποκρυβεί, αλλά ορισμένοι αναφέρονται στις προσπάθειες της μονάδας, πολλές από τις οποίες ήταν επιτυχείς, για τη φύτευση ιστοριών σε βρετανικές εφημερίδες και περιοδικά και την προώθηση κατάλληλων και χρήσιμων βιβλίων.
Ένα από αυτά ήταν το Revolutionary Politics in Modern Britain που εκδόθηκε από τον Bodley Head το 1976. Ήταν γραμμένο από τον Richard Shipley, του οποίου η απασχόληση ως υπαλλήλου του Υπουργείου Εσωτερικών κρατήθηκε μυστική.
Οι συντάκτες και οι δημοσιογράφοι του BBC προκαλούσαν τη μεγαλύτερη ανησυχία στις υπηρεσίες ασφαλείας και πληροφοριών. Σε μια έκθεση με ημερομηνία 1 Σεπτεμβρίου 1982, με τίτλο “Intelligence and the BBC”, ένας αξιωματούχος του Foreign Office, υπεύθυνος για τη σύνδεση με την MI6, έγραφε: “Ορισμένα πρόσφατα προγράμματα του BBC ασχολήθηκαν με τη λειτουργία των υπηρεσιών πληροφοριών με τρόπο που προκάλεσε σοβαρή ανησυχία”.
Μια εκπομπή για τα Φόκλαντ ξεχώρισε και οδήγησε τον Sir Robert Armstrong, τότε Υπουργικό Συμβούλιο, να γράψει στον Ian Trethowan, γενικό διευθυντή του BBC. Ο Armstrong φέρεται να δήλωσε ότι η κυβέρνηση “εξακολουθεί να αντιμετωπίζει πρόβλημα στο να πείσει το BBC να είναι πιο προσεκτικό στην αντιμετώπιση αυτών των θεμάτων”.
Η κορυφαία επαφή του Υπουργείου Εξωτερικών με την MI6 προειδοποίησε “για την ανάγκη να πεισθεί η ανώτερη διοίκηση του BBC ότι θα πρέπει να επιβλέπει στενότερα το περιεχόμενο των προγραμμάτων και να ενεργεί πιο υπεύθυνα”.
Ένα χρόνο νωρίτερα, το 1981, ο Trethowan είχε παρέμβει για να λογοκρίνει μια εκπομπή του BBC Panorama για τις μυστικές υπηρεσίες της Βρετανίας.
Την επόμενη χρονιά, σε επιστολή προς τον Armstrong με αντίγραφο στον Sir John Jones, τότε επικεφαλής της MI5, ο Sir Antony Acland, μόνιμος γραμματέας του Υπουργείου Εξωτερικών, προειδοποίησε για την ανάγκη να είναι “προσεκτικός ώστε να μη δοθεί η εντύπωση ότι (προσπαθούμε) να “φιμώσουμε” το BBC”.
Επαγρύπνηση
Η ιστορία της ανάμειξης του κατεστημένου της ασφάλειας και των μυστικών υπηρεσιών στο BBC καταδεικνύει την ανάγκη επαγρύπνησης εκ μέρους των θεατών και των ακροατών της εταιρείας. Όχι κυνισμό ή καχυποψία, αλλά επαγρύπνηση.
Το BBC θα είναι πάντα ένας ιδιαίτερος στόχος για το βρετανικό κατεστημένο που προτρέπει σε συμμόρφωση εκ μέρους των συντακτών.
Υπήρξαν θεαματικές διαμάχες του BBC με κυβερνήσεις, μεταξύ άλλων για συνεντεύξεις με τον IRA, το έργο του Ian Curteis για τον πόλεμο των Φόκλαντ και υπερβολικούς ισχυρισμούς για το οπλοστάσιο του Σαντάμ Χουσεΐν που οδήγησαν στο θάνατο του επιθεωρητή όπλων της κυβέρνησης, του Δρ David Kelly.
Αλλά τα διδάγματα του παρελθόντος, συμπεριλαμβανομένων των αρχείων που αποχαρακτηρίστηκαν χρόνια αργότερα στα Εθνικά Αρχεία, είναι ότι οι διαδοχικές κυβερνήσεις ασκούν πιέσεις σε ανώτερα στελέχη του BBC, συχνά πίσω από κλειστές πόρτες και με διαφορετικό βαθμό λεπτότητας. Η υπόθεση του Richard Sharp θα πρέπει να αποτελεί προειδοποίηση.
Ο Ρίτσαρντ είναι Βρετανός εκδότης, δημοσιογράφος και θεατρικός συγγραφέας και ο δόκιμος δημοσιογράφος της βρετανικής ενημέρωσης για την εθνική ασφάλεια. Έγραφε για τον Guardian για θέματα άμυνας και ασφάλειας και ήταν συντάκτης ασφαλείας της εφημερίδας για τρεις δεκαετίες.
Με πληροφορίες από declassifieduk.org
Ακολουθήστε το Sahiel.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
Ακολουθήστε το Sahiel.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
Ακολουθήστε το Sahiel.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
Ακολουθήστε το Sahiel.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.