Αυτός μπορεί να είναι ο μόνος τρόπος για να διασφαλιστεί η αποστρατιωτικοποίηση της Ουκρανίας, εάν η διπλωματία αποτύχει.
Γράφει ο Andrew Korybko
Είμαι Αμερικανός πολιτικός αναλυτής με έδρα τη Μόσχα και ειδικεύομαι στην παγκόσμια συστημική μετάβαση προς την πολυπολικότητα.
Η εκκολαπτόμενη «νέα ύφεση» Ρωσίας– ΗΠΑ δεν οδήγησε σε κατάπαυση του πυρός κατά τη διάρκεια της τελευταίας κλήσης Πούτιν-Τραμπ, πράγμα που σημαίνει ότι η θερμή φάση της ουκρανικής σύγκρουσης συνεχίζεται, αν και με προτεινόμενη παύση των επιθέσεων στις ενεργειακές υποδομές υπό την προϋπόθεση ότι το Κίεβο θα συμφωνήσει. Επί του παρόντος, η Ρωσία βρίσκεται στα πρόθυρα της πλήρους εκδίωξης των ουκρανικών δυνάμεων από την περιοχή Κουρσκ της Ρωσίας και στην περιοχή Σούμι της Ουκρανίας, ενώ στο νοτιοδυτικό μέτωπο του Ντονμπάς τα ρωσικά στρατεύματα πλησίασαν τις πύλες της περιοχής Ντνιεπροπετρόφσκ.
Ο Πούτιν θα βρεθεί σύντομα αντιμέτωπος με τη μοιραία επιλογή είτε να διατηρήσει τη χερσαία εκστρατεία της Ρωσίας περιορισμένη σε αυτές τις τέσσερις πρώην ουκρανικές περιφέρειες που ψήφισαν υπέρ της ένταξης στη Ρωσία στα δημοψηφίσματα του Σεπτεμβρίου του 2022 είτε να την επεκτείνει ώστε να συμπεριλάβει τις περιφέρειες Sumy, Dniepropetrovsk και/ή (για άλλη μια φορά) Kharkov. Το δεύτερο σενάριο είναι ελκυστικό, διότι θα μπορούσε να επιτρέψει στη Ρωσία να παρακάμψει τις άμυνες του μετώπου στο Ντονμπάς και/ή στη Ζαπορόζιε και να προωθήσει έτσι τον στόχο της για πλήρη κατάληψη του συνόλου των περιοχών που διεκδικεί.
Το προηγούμενο για κάτι τέτοιο στηρίζεται στην ώθηση του περασμένου Μαΐου στο Χάρκοβο, η οποία στόχευε να επιτύχει στο Ντονμπάς ό,τι θα μπορούσε να επιτύχει η προαναφερθείσα ώθηση του Ντνιεπροπετρόφσκ στο Ζαπορόζιε, αλλά γρήγορα έμεινε στάσιμη και δεν πέτυχε τον επιδιωκόμενο στόχο. Οι συνθήκες στο πεδίο της μάχης έχουν αλλάξει αρκετά από τότε, οπότε ίσως ακόμη και μια ώθηση στην περιοχή του Sumy, η οποία είναι πολύ πιο μακριά από τα αμφισβητούμενα εδάφη, θα μπορούσε να έχει πιθανότητες να θέσει σε κίνηση ένα ντόμινο, αν απλώς είναι συγκριτικά πιο επιτυχημένη.
Το ίδιο ισχύει και για το αν η Ρωσία προωθηθεί ταυτόχρονα και στις τρεις – Περιφέρειες Sumy, Kharkov και Dniepropetrovsk – αλλά κάνοντας κάτι τέτοιο, ή ακόμη και αν προωθηθεί σημαντικά σε μία από αυτές, κινδυνεύει να κάνει τον Trump να πιστέψει λανθασμένα ότι ο Πούτιν απλώς κέρδιζε χρόνο με τις συνομιλίες τους και δεν είναι ειλικρινής για την ειρήνη. Αυτή η αντίληψη θα μπορούσε τότε να προκαλέσει μια υπερβολική αντίδραση που θα μπορούσε να τον δει να επιβάλλει αυστηρά δευτερογενείς κυρώσεις στη ρωσική ενέργεια προκειμένου να επιφέρει ένα βαρύ οικονομικό πλήγμα στο Κρεμλίνο και/ή να τραβήξει όλες τις στάσεις για τον εξοπλισμό της Ουκρανίας.
Παρ’ όλα αυτά, οι «σκληροπυρηνικοί» θα μπορούσαν ακόμη να προσπαθήσουν να πείσουν τον Πούτιν να το ρισκάρει αυτό με την υπόθεση ότι ο Τραμπ μπλοφάρει για «κλιμάκωση για αποκλιμάκωση» εάν οι συνομιλίες τους αποτύχουν, αλλά αυτό θα είναι δύσκολο να το πετύχει, δεδομένου ότι ο Πούτιν είναι ο τέλειος πραγματιστής και συνεπώς αποστρέφεται να πάρει μεγάλα ρίσκα. Τούτου λεχθέντος, θα μπορούσαν να τον κάνουν να ενεργήσει πιο τολμηρά από ό,τι συνήθως, υποστηρίζοντας ότι περαιτέρω επίγεια κέρδη μπορεί να είναι αυτό που τελικά απαιτείται για να αναγκαστεί η Ουκρανία σε ειρήνη με τους όρους της Ρωσίας, μετά την οποία θα μπορέσει στη συνέχεια να αποσυρθεί από αυτές τις άλλες περιοχές.
Εκτός από το προαναφερθέν κίνητρο, αυτή η αλληλουχία γεγονότων βασίζεται επίσης στο ότι ο Πούτιν περιμένει ότι οι Ευρωπαίοι θα αψηφήσουν τον Τραμπ συνεχίζοντας να γεμίζουν την Ουκρανία με όπλα ακόμη και αν οι ΗΠΑ την αποκόψουν για άλλη μια φορά, γεγονός που θα μετατρέψει οποιαδήποτε κατάπαυση του πυρός σε μια ευκαιρία για το Κίεβο να επανεξοπλιστεί σε βάρος της Ρωσίας. Συνεπώς, θα μπορούσε να προκύψει αναλόγως ότι η μόνη ρεαλιστική λύση της Ρωσίας θα μπορούσε να είναι η επέκταση της χερσαίας εκστρατείας της στις περιοχές Σούμι, Ντνιεπροπετρόφσκ και/ή Χάρκοβο για να συνεχίσει την αποστρατιωτικοποίηση της Ουκρανίας.
Σε αυτό το σημείο, αυτό θα προωθούσε τον προτεινόμενο στόχο της δημιουργίας μιας αποστρατιωτικοποιημένης περιοχής «Trans-Dnieper» ανατολικά του ποταμού και βόρεια των εδαφών που η Ρωσία διεκδικεί ως δικά της, ο οποίος αναπτύχθηκε εδώ. Όλα όσα οδηγούν σε αυτό το σενάριο θεωρούν δεδομένο ότι ο Τραμπ δεν θα κάνει ουσιαστική «κλιμάκωση για την αποκλιμάκωση» ή ότι αυτό δεν θα εμπόδιζε τις εκτεταμένες χερσαίες εκστρατείες της Ρωσίας και ότι ούτε οι Ευρωπαίοι θα επέμβουν συμβατικά. Τίποτα από αυτά δεν μπορεί να θεωρηθεί δεδομένο, όμως, οπότε πρόκειται για ένα τεράστιο ρίσκο.
Για τον λόγο αυτό, ο Πούτιν μπορεί να συνεχίσει να παίζει εκ του ασφαλούς προς το παρόν, διατηρώντας την χερσαία εκστρατεία της Ρωσίας περιορισμένη στις τέσσερις πρώην ουκρανικές περιοχές που η Μόσχα διεκδικεί ως δικές της, αν και ίσως να επιτρέψει μικρής κλίμακας προελάσεις σε παρακείμενες περιοχές κατά περίπτωση. Αυτές θα μπορούσαν να εγκριθούν για να κυνηγήσουν την επανεκπαίδευση των Ουκρανών στρατιωτών στις επόμενες μεγάλες οχυρώσεις τους στις περιοχές Sumy, Dniepropetrovsk και/ή Kharkov, προκειμένου να πιέσουν το πλεονέκτημα της Ρωσίας, αλλά χωρίς να πολιορκήσουν σοβαρά τις περιοχές αυτές προς το παρόν.
Ο σκοπός θα μπορούσε να είναι να σηματοδοτήσει την επικράτηση της Ρωσίας στην επίγεια κλιμάκωση, ώστε ο Τραμπ να κάνει ό,τι μπορεί για να εξαναγκάσει την Ουκρανία σε παραχωρήσεις προκειμένου να αποφύγει την ευρύτερη κλιμάκωση στην οποία διαφορετικά θα μπορούσε να αισθανθεί πιεσμένος να προχωρήσει για να «σώσει το πρόσωπό του» εάν η Ρωσία επιτύχει μια διάσπαση και προχωρήσει με ατμόπλοιο προς τα δυτικά. Αυτού του είδους η «χειρονομία καλής θέλησης» θα ήταν διαφορετική από τις προηγούμενες υπό την έννοια ότι η Ρωσία θα συνέχιζε να προχωράει ενώ θα διαπραγματευόταν αντί να υποχωρεί όπως πριν για χάρη της σύναψης μιας συμφωνίας.
Παρόλα αυτά, η Ρωσία θα ασκούσε επίσης αυτοσυγκράτηση μη πιέζοντας πλήρως το πλεονέκτημά της, καθώς αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει μια υπερβολική αντίδραση από τις ΗΠΑ που θα μπορούσε να περιπλέξει επικίνδυνα την ειρηνευτική διαδικασία. Εφόσον οι προθέσεις της Ρωσίας γνωστοποιούνται εκ των προτέρων στις ΗΠΑ, η όποια κλιμάκωση θα παραμείνει διαχειρίσιμη. Αυτή η προσέγγιση θα εξακολουθούσε να ενέχει κάποιους κινδύνους, αλλά ο τυπικά προσεκτικός Πούτιν μπορεί να αισθάνεται αρκετά άνετα με τις μειωμένες πιθανότητές τους ώστε να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι τα δυνητικά οφέλη που θα αλλάξουν το παιχνίδι αξίζουν τον κόπο.
Πηγή: korybko.substack.com