Με την είσοδο του καινούργιου αιώνα έχουμε μπει στην απελευθέρωση της ταχύτητας. Σε μια ταχύτητα διαφυγής που γίνεται και ο απόλυτος θρίαμβος του χρόνου εκείνου που λατρεύεται ή φετιχοποιείται ως στιγμιαίος .
Η επιτυχία της ταχύτητας κουβαλάει μαζί της το αμνησιακό μεθύσι, τη νίκη της λήθης επί της μνήμης, αλλά και το πάθος της αδιαφορίας. Όλα τα όρια μας πλέον εξωθούνται σταθερά στο κενό των ταχυτήτων και πιο συγκεκριμένα στην έξαρση της ακινησίας. Όλα εξουδετερώνονται στην ακινησία της αφασίας. Απόλαυση, συγκίνηση, σιωπή, πένθος, θάνατος, χαρά, σεξουαλικότητα, κατακτούν την υπερβολική αδιαφορία που προέρχεται από την ταχύτητα της εξάντλησης.
Η ταχύτητα έφερε τον κόσμο στην ολοκληρωτική δράση της αδράνειας. Έτσι η ιστορία γίνεται ο χώρος της προσομοίωσης, με αποτέλεσμα να χάνονται όλες οι τελικότητες και το έργο της ιστορίας να θυμίζει φιλμ που σκηνοθετείται από άγνωστους σκηνοθέτες το σενάριο γράφεται από άγνωστους συγγραφείς και εμείς ως θεατές της πλήξης το βλέπουμε όχι από ενδιαφέρον αλλά από συνήθεια.
Είναι γεγονός ότι έχουμε χάσει το έργο της άρνησης και μαζί το στάδιο του καθρέφτη. Διανυκτερεύουμε στην πλήξη, η οποία γίνεται το σταθερό κεφάλαιο της ζωής μας. Εξάλλου η πλήξη σήμερα είναι αστρική. Είναι η πλήξη του να θεωρείς ότι μπορεί να κάνεις τα πάντα με ακτινοβολίες και φαντασιώσεις κορεσμού, να νομίζει ότι κατέχεις τη δύναμη και το χειρισμό των υποτιθέμενων αγαθών να έχεις διασχίσει όλο τα διαστήματα αλλά τελικά να βρίσκεσαι στο αδρανές σημείο γύρω από το οποίο περιστρέφονται όλα.
Μετράμε τις απώλειες χωρίς επαναστάσεις, χωρίς διαμαρτυρίες, χωρίς πένθος. Πατρίδα, παρελθόν, σεξουαλικότητα, νόημα, εμπειρία, συγκινήσεις, αποτελούν θύματα της νέας μας ζωής και τροφοδοτούν την εξαφάνιση της μνήμης που τα συντηρούσε.
Όλα δρομολογούνται σε μια εντροπιακή κυκλοφορία τους. Τελειώνουν χαρίζοντάς μας ένα θέαμα χωρίς κανένα επακόλουθο.
Για παράδειγμα η πολιτική εδώ και καιρό δεν αποτελεί τίποτα άλλο παρά ένα θέαμα στην οθόνη της ιδιωτικής ζωής. Χωνευμένο με ψυχαγωγικό τρόπο, μισό σπορ, μισό γελοίο, στον ταυτόχρονα γοητευτικό και σκωπτικό τρόπο παλιών κωμωδιών. Το εκλογικό παιχνίδι (το είδαμε στις ΗΠΑ και στη Γαλλία) έχει προ πολλού ενταχθεί στη συνείδηση του κόσμου στα τηλεοπτικά παιχνίδια. Όλες οι εκπλήξεις του εκλογικού παιχνιδιού χρησιμεύουν ως άλλοθι (το άλλοθι είναι απαραίτητο για τη βιωσιμότητα του συστήματος) ή καλύτερα ως φόβος χαμηλής έντασης μόνο και μόνο για να τροφοδοτήσουν την υπερβολική αναφορά κάποιας κίνησης, ενώ όλα είναι σκηνοθετημένα. Τελικά η πολιτική εκδικείται στον εαυτό της ως θεατρική αναπαράσταση ως πολιτική σκηνή, ως σκηνοθετημένη κατάπληξη. Βλέπετε ο κόσμος έχει γίνει δημόσιος και ως τέτοιος πρέπει να ικανοποιήσει το θέαμα.
Ο μεταμοντέρνος άνθρωπος δεν ονειρεύεται πια, κοιμάται. Δεν συλλαμβάνει πλέον μεγαλύτερους στόχους, ούτε διαθέτει ευγενείς σκοπούς πέρα από το να επιθυμεί, να καταναλώνει, το ένα εμπόρευμα μετά το άλλο, ζώντας με εικόνες και με πλαστά αντικείμενα που καταλήγουν να τον κατέχουν περισσότερο από ό,τι τα κατέχει. Σηκώνεται το πρωί για να ζήσει την απεριόριστη εκκρεμότητά του για να ικανοποιήσει τις περιστασιακές ανάγκες του, τα τεχνητά σημάδια ευτυχίας, του που δεν τα αμφισβητεί ποτέ.
Ο τρόπος που ζούμε, ο τρόπος που επιθυμούμε, ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε τη ζωή, τους άλλους, την ευτυχία, δεν οφείλεται στην εγγενή μας φύση, αλλά μάλλον στην τρέχουσα διαμόρφωση των κοινωνικών δομών, των σχέσεων που μας κυριαρχούν και κυβερνούν τις κοινές μας ζωές.
Τι μπορεί λοιπόν να περιμένουμε από το 2023;
Μήπως ένα νέο καταφύγιο της νεύρωσης μας;
Μπορεί.
Κάποτε ο Γ. Παπανδρέου το 1952 είπε «τι Πλαστήρας, τι Παπάγος» και ο Ν. Ζαχαριάδης συμπλήρωσε «άσπρος σκύλος μαύρος σκύλος όλοι μια γενιά». Το 2023 είναι χρονιά εκλογών θα δούμε για άλλη μια φορά ότι οι εκπλήξεις έχουν συνταξιοδοτηθεί και αυτό γιατί ο έλληνας πολίτης ως ανυποψίαστο μηδενικό δεν πήρε είδηση από το έλλειμμα της ελευθερίας του τα τρία τελευταία χρόνια.
Αλλά μήπως κατάλαβε την παγίδα των μνημονιακών χρόνων;
Έτσι και αλλιώς η άγνοια του έλληνα πολίτη βαθαίνει από το βομβαρδισμό των μέσων αποβλάκωσης με τις φέικ ειδήσεις για τις δήθεν επιτυχίες των κυβερνόντων. Το success story είναι το θεατρικό έργο που ανεβαίνει από όλες τις κυβερνήσεις τα τελευταία χρόνια.
Είδε τα «όχι» του να γίνονται «ναι», είδε να χαρίζεται το όνομα της Μακεδονία που είχε κερδηθεί με αίμα, είδε τις ελευθερίες του να ταξιδεύουν σαν τα σύννεφα με την πανδημία, ζει τις κρίσεις που τον καταδικάζουν σε εξαθλίωση (ενεργειακή κρίση, επισιτιστική κρίση, έλλειψη φαρμάκων) επίσης συμβιβάστηκε να ζήσει με δελτία αγοράς τροφίμων και επιδόματα και ταυτόχρονα μηρυκάζει πολιτικές υποσχέσεις που του παίρνουν το οξυγόνο με πλαστά συμβάντα. Σ’ όλα συμβατός και αιχμάλωτος ολοκληρωτικά με τη συναίνεση των καιρών. Θέλει να ξορκίσει το πεπρωμένο του με ευχές νομίζοντας πως έτσι θα εισακουστεί από το σύμπαν και θα ανατραπεί η κυριαρχία που τον κατέχει.
Επειδή όμως ο τεχνικοποιημένος χρόνος μας δε ρίχνει ζαριές και οι ευχές παίζουν το παιχνίδι της πανουργίας τους ας μην είμαστε σίγουροι ότι εκείνες ( δηλαδή οι ευχές) θα ανταποκριθούν στο κάλεσμα των καλύτερων ημερών. Οι ευχές αμετάκλητα κεραυνοβολημένες από την εποχή γίνονται πικρές μετωνυμίες και αντιμεταθέσεις. Είμαστε έτοιμοι να ακολουθήσουμε τη μοίρα μας χωρίς προορισμό;
Απόστολος Αποστόλου. Καθηγητής πολιτικής και κοινωνικής φιλοσοφίας.
Ακολουθήστε το Sahiel.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.