Η κινεζική διαμεσολάβηση μεταξύ του Ιράν και της Σαουδικής Αραβίας προχωρά, ακόμη πιο γρήγορα από ό,τι αναμενόταν. Για χρόνια, οι Ιρανοί και οι Σαουδάραβες διεξάγουν μια αντιπαράθεση χαμηλής έως μέσης έντασης στην περιοχή. Η συνεννόηση δεν αποσκοπεί στην επίλυση των ιρανο-σαουδαραβικών διαιρέσεων, αλλά στη δημιουργία χώρου για τη διαχείρισή τους
Οι υπουργοί Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας και του Ιράν συναντήθηκαν στο Πεκίνο για πρώτη φορά την Πέμπτη, αφού οι αντίπαλες χώρες συμφώνησαν να αποκαταστήσουν τις διπλωματικές τους σχέσεις σε μια συμφωνία που υπογράφηκε επίσης στην κινεζική πρωτεύουσα. Μια συνεννόηση που τόσο οι Ιρανοί όσο και οι Σαουδάραβες αποκαλούν πλέον “συμφωνία του Πεκίνου”, δίνοντας δηλαδή κινεζική ταυτότητα στην προσέγγιση που προορίζεται να σηματοδοτήσει τη μελλοντική πορεία των περιφερειακών σχέσεων στη Μέση Ανατολή.
Αφηγήσεις και συμφέροντα
Μετά την υπογραφή της συμφωνίας, η Κίνα προσπαθεί επίσης να διευκολύνει μια πρακτική εφαρμογή που μπορεί να της εγγυηθεί όχι μόνο έναν σημαίνοντα ρόλο σε αυτές τις δυναμικές -και συνεπώς στην περιοχή της Μέσης Ανατολής- αλλά και να χρησιμοποιήσει την υπόθεση ως έναν από τους φορείς για να προωθήσει τις παγκόσμιες φιλοδοξίες του ηγέτη Σι Τζινπίνγκ. Σύμφωνα με κοινή δήλωση που μετέδωσε το ιρανικό πρακτορείο ειδήσεων Irna, οι δύο ανώτεροι κυβερνητικοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι θέλουν να ξεκινήσουν τη διαδικασία επαναλειτουργίας των πρεσβειών στις αντίστοιχες χώρες τους και να συνεχίσουν τη συνεργασία σε θέματα οικονομίας και ασφάλειας.
Αυτό ήταν ένα αναμενόμενο βήμα, αν και επιταχυνόμενο. Οι χώρες θα κινήσουν επίσης τις διαδικασίες για την επανέναρξη των πτήσεων και των πολιτιστικών και εμπορικών ανταλλαγών. Προβλέπεται επίσης η επαναλειτουργία των προξενείων στη βορειοανατολική ιρανική πόλη Μασχάντ και στη σαουδαραβική πόλη Τζέντα. “Οι δύο πλευρές συμφώνησαν να επεκτείνουν τη συνεργασία σε κάθε τομέα που μπορεί να βοηθήσει την ασφάλεια και τη σταθερότητα της περιοχής και να ανταποκριθεί στα συμφέροντα των εθνών και των χωρών της”, αναφέρεται στην ανακοίνωση.
Ασφάλεια και σταθερότητα
Η δήλωση αγγίζει συγκεκριμένους μοχλούς. Η ασφάλεια και η σταθερότητα είναι δύο τεράστια ζητήματα μεταξύ του Ριάντ και της Τεχεράνης. Για χρόνια, οι Ιρανοί και οι Σαουδάραβες διεξάγουν μια αντιπαράθεση χαμηλής έως μέσης έντασης στην περιοχή, ευαισθητοποιημένοι από φακέλους στους οποίους έχουν αντιμετωπίσει ο ένας τον άλλον μέσω αντιπροσώπων. Για παράδειγμα, ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία, όπου το Ιράν υποστήριξε την υπόθεση του καθεστώτος Άσαντ και οι Σαουδάραβες χρηματοδότησαν προσπάθειες ανατροπής των ανταρτών. Κάτι παρόμοιο εξακολουθεί να συμβαίνει στην Υεμένη, όπου οι Ιρανοί χρηματοδοτούν στρατιωτικά τους αντάρτες Χούτι, οι οποίοι βρίσκονται σε πόλεμο εναντίον της κεντρικής κυβέρνησης στη Σαναά που προστατεύεται από έναν συνασπισμό υπό την ηγεσία του Ριάντ.
Η Τεχεράνη, σύμφωνα με την Κίνα, συμφώνησε να σταματήσει τη στρατιωτική χρηματοδότηση των Υεμενιτών – χρηματοδότηση την οποία οι Ιρανοί στην πραγματικότητα δεν έχουν παραδεχθεί ποτέ. Και σύμφωνα με σαουδαραβικές πηγές, σχετικά με τη δραματική κατάσταση στην Υεμένη, θα μπορούσαν να υπάρξουν “σύντομα νέα” σχετικά με την παράταση της εκεχειρίας μέχρι το τέλος του έτους και την κατασκευή ενός οδικού χάρτη σταθεροποίησης που θα μπορούσε να οδηγήσει γρήγορα στην επαναλειτουργία των πολύ σημαντικών εξαγωγών πετρελαίου της χώρας.
Διαχείριση διαιρέσεων
Το ζήτημα της Υεμένης θα μπορούσε να αποτελέσει ένα πολύ σημαντικό βήμα για τη συμφωνία και τις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών. Η Σαουδική Αραβία και το Ιράν συμφώνησαν να αποκαταστήσουν τους διπλωματικούς δεσμούς μετά το ρήγμα που χώριζε τις δύο χώρες – το οποίο σημαδεύτηκε από τις ιδεολογικές και γεωπολιτικές διαιρέσεις μεταξύ των δύο δυνάμεων του ισλαμικού κόσμου – και διήρκεσε επτά χρόνια. Ωστόσο, η συμφωνία του Πεκίνου δεν έχει σκοπό να εξαλείψει τις διαιρέσεις: Η Τεχεράνη και το Ριάντ έχουν διχασμένα και ανταγωνιστικά στρατηγικά οράματα και θα παραμείνουν έτσι.
Απλώς, η συνεννόηση που θα επιτευχθεί με τη μεσολάβηση της Κίνας θα προσπαθήσει να βρει τρόπους διαχείρισής τους, αποφεύγοντας παράλληλα κλιμακώσεις υψηλής, χαμηλής και μέσης έντασης. Η συμφωνία στέλνει επίσης το μήνυμα σχετικά με την προθυμία της Κίνας να επιδιώξει μια προβολή ισχύος στη Μέση Ανατολή εκτός της οικονομικής σφαίρας, μέρος της συνολικής φιλοδοξίας της να επιτύχει μια ευρύτερη παγκόσμια εμβέλεια και να καταστεί εναλλακτική λύση στη Δύση ως πρότυπο. Η ίδια η συμφωνία καταδεικνύει επίσης πώς η Μέση Ανατολή εξακολουθεί να αποτελεί το κέντρο οικοδόμησης ορισμένων διεθνών και παγκόσμιων αλλαγών και τάσεων.
Ο ρόλος του Πεκίνου
Και εδώ το Πεκίνο θα έχει την ανάγκη (την υποχρέωση;) να παίξει το ρόλο του, κατά κάποιο τρόπο ως εγγυητής της συνεννόησης. Η Κίνα μεσολάβησε για τη συμφωνία που υπογράφηκε τον Μάρτιο, αφού φιλοξένησε αρκετές μυστικές συναντήσεις και εκμεταλλευόμενη την πολυετή διπλωματική εργασία μεταξύ των καγκελαρίων του Ομάν και του Ιράκ. Η κίνηση του Πεκίνου θεωρείται ένδειξη της βούλησής του να επεκτείνει τη διπλωματική του επιρροή σε μια περιοχή που παραδοσιακά αποτελούσε μέρος της σφαίρας επιρροής των ΗΠΑ. Η συμφωνία ήρθε μήνες μετά την επίσκεψη του Σι στη Σαουδική Αραβία και την πρώτη σινοαραβική σύνοδο κορυφής.
Ο Σι έτυχε πλούσιας υποδοχής τον Δεκέμβριο, σε πλήρη αντίθεση με την άνευρη υποδοχή που επιφυλάχθηκε στον Τζο Μπάιντεν τον περασμένο Ιούλιο. Ο Μπάιντεν δήλωσε στους Άραβες ηγέτες ότι η Ουάσινγκτον δεν θα μείνει στην άκρη για να επιτρέψει στην Κίνα, το Ιράν και τη Ρωσία να αντικαταστήσουν τις Ηνωμένες Πολιτείες στην περιοχή, παρέχοντας εγγυήσεις για τις δεσμεύσεις και την παρουσία τους. Αλλά η κυβέρνησή του μεταφέρει ένα μήνυμα σχετικά με τα ανθρώπινα και πολιτικά δικαιώματα που για ορισμένες από αυτές τις χώρες θεωρείται ότι αγγίζει τα όρια της παρέμβασης στις εσωτερικές τους υποθέσεις.
[ΠΗΓΗ]
Ακολουθήστε το Sahiel.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.