Το θωρηκτό «Γεώργιος Αβέρωφ» αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους θρύλους του Πολεμικού Ναυτικού της Ελλάδας. Σπάνια στην παγκόσμια ναυτική ιστορία ένα πολεμικό πλοίο συνδέθηκε τόσο στενά με την πορεία ενός έθνους όσο το «Αβέρωφ». Η ιστορία του συνεχίζει να εμπνέει σεβασμό και περηφάνια μέχρι και σήμερα.
Ναυπήγηση και Απόκτηση
Το πλοίο ναυπηγήθηκε το 1910 στο Λιβόρνο της Ιταλίας για το ιταλικό ναυτικό. Με την ακύρωση της παραγγελίας, η ελληνική κυβέρνηση του Κυριακούλη Μαυρομιχάλη το αγόρασε στις 12 Νοεμβρίου 1909, προλαβαίνοντας τους Τούρκους. Το κόστος των 24 εκατομμυρίων δραχμών καλύφθηκε εν μέρει από το κληροδότημα του εθνικού ευεργέτη Γεωργίου Αβέρωφ.
Το «Αβέρωφ» καθελκύστηκε στις 27 Φεβρουαρίου 1910 και εντάχθηκε στον ελληνικό στόλο στις 15 Μαΐου 1911. Με ταχύτητα 24 κόμβων και πλήρωμα 690 ατόμων, έγινε αμέσως η ναυαρχίδα του ελληνικού στόλου.
Α’ Βαλκανικός Πόλεμος
Υπό τη διοίκηση του ναυάρχου Παύλου Κουντουριώτη, το «Αβέρωφ» έπαιξε καθοριστικό ρόλο στις νικηφόρες ναυμαχίες:
- Ναυμαχία της Έλλης (3 Δεκεμβρίου 1912)
- Ναυμαχία της Λήμνου (5 Ιανουαρίου 1913)
Οι νίκες αυτές εξασφάλισαν την κυριαρχία της Ελλάδας στο Αιγαίο Πέλαγος.
Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος και Μικρασιατική Καταστροφή
Τον Οκτώβριο του 1918, το «Αβέρωφ» υψώνει την ελληνική σημαία στην Κωνσταντινούπολη ως μία από τις νικήτριες δυνάμεις. Το 1922, βοηθά στην εκκένωση στρατευμάτων και προσφύγων από τα παράλια της Ιωνίας κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής Καταστροφής.
Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος
Παρά την ηλικία του, το «Αβέρωφ» παρέμεινε ναυαρχίδα του στόλου. Μετά τη γερμανική εισβολή του 1941, διασώθηκε και έφτασε στην Αλεξάνδρεια. Συμμετείχε σε νηοπομπές στον Ινδικό Ωκεανό και επέστρεψε θριαμβευτικά στην Ελλάδα το 1944, μεταφέροντας την κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου στον Πειραιά.
Το Τέλος μιας Εποχής
Το 1952, το «Αβέρωφ» παροπλίστηκε και σήμερα λειτουργεί ως Πολεμικό Μουσείο στο Φάληρο, υπενθυμίζοντας την ένδοξη ναυτική παράδοση της Ελλάδας.