Η σιωνιστική ισραηλινό-αραβική παλαιστινιακή σύγκρουση αποτελεί σήμερα ένα από τα σημαντικότερα, αν όχι το σημαντικότερο παγκόσμιο πρόβλημα ασφάλειας που πρέπει να αντιμετωπιστεί. Ωστόσο, η σύγκρουση αυτή δεν είναι ιστορικά πολύ παλιά, καθώς είναι ένα αρκετά σύγχρονο ζήτημα, που χρονολογείται, στην πραγματικότητα, από το Πρώτο Σιωνιστικό Συνέδριο του 1897. Το κεντρικό ερώτημα είναι: Τι είναι η σύγκρουση; Με άλλα λόγια, η σύγκρουση έχει να κάνει με το τι είναι η σύγκρουση; Για ποιο λόγο πολεμούν αυτές οι δύο διαφορετικές ομάδες;
Γράφει ο Δρ Vladislav B. Sotirovic
Πρώην Καθηγητής Πανεπιστημίου Βίλνιους, Λιθουανία
Ερευνητής στο Κέντρο Γεωστρατηγικών Μελετών Βελιγράδι, Σερβία
Πηγή: www.geostrategy.rs
Με μια πρώτη ματιά, μπορεί να γίνει κατανοητό ότι πίσω από τους λόγους της σύγκρουσης κρύβεται μια ομολογία, καθώς οι δύο αυτοί λαοί ανήκουν σε διαφορετικά δόγματα: οι Εβραίοι είναι κατά κύριο λόγο ιουδαϊστές, ενώ η παλαιστινιακή κυρίαρχη ομολογία είναι το Ισλάμ, αλλά περιλαμβάνει χριστιανούς και Δρούζους. Ωστόσο, οι προφανείς θρησκευτικές διαφορές δεν είναι η βασική αιτία του αγώνα. Στην πραγματικότητα, η σύγκρουση ξεκίνησε πριν από έναν αιώνα και συνεχίζει να είναι διαμάχη για τη γη.
Η Παλαιστίνη, η γη που διεκδικούσαν και οι δύο πλευρές, ήταν γνωστή με αυτόν τον όρο στις διεθνείς σχέσεις (IR) από το 1918 έως το 1948. Επιπλέον, ο ίδιος όρος χρησιμοποιήθηκε από το Ισλάμ, τον Χριστιανισμό και τον Ιουδαϊσμό για να ορίσει μια Αγία Γη. Ωστόσο, ως συνέπεια των πολέμων από το 1948 έως το 1967 μεταξύ των Αράβων και του Ισραήλ, η γη αυτή (περίπου 10.000 τετραγωνικά μίλια) χωρίστηκε σήμερα σε τρία μέρη: 1) το Ισραήλ, 2) τη Δυτική Όχθη και τη Λωρίδα της Γάζας.
Ωστόσο, και οι δύο ομάδες έχουν διαφορετικό υπόβαθρο στη διεκδίκηση αυτής της γης για τον εαυτό τους:
1. Οι σιωνιστικές εβραϊκές διεκδικήσεις στην Παλαιστίνη βασίζονται στη βιβλική υπόσχεση προς τον Αβραάμ και όλους τους απογόνους του. Τα ιστορικά θεμέλια αυτών των διεκδικήσεων βασίζονται στο γεγονός ότι στο έδαφος της Παλαιστίνης έχουν ιδρυθεί τα αρχαία βασίλεια των Εβραίων: Ισραήλ και Ιουδαία. Πολιτικά, αυτή η ιστορική διεκδίκηση υποστηρίζεται από την ανάγκη των Εβραίων για το έθνος-κράτος, ώστε να απαλλαγούν από τον ευρωπαϊκό αντισημιτισμό, ιδίως μετά το ολοκαύτωμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
2. Οι Άραβες Παλαιστίνιοι διεκδικούν την ίδια γη με βάση τη συνεχή διαβίωσή τους στην Παλαιστίνη για εκατοντάδες χρόνια και το γεγονός ότι αποτελούσαν τη δημογραφική πλειοψηφία μέχρι το 1948. Επιπλέον, απορρίπτουν την ομολογιακή-ιδεολογική αντίληψη των Σιωνιστών Εβραίων ότι τα εβραϊκά βασίλεια που βασίζονται στην Παλαιά Διαθήκη μπορούν να αποτελέσουν οποιαδήποτε ορθολογική και ηθική/επιστημονική βάση που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για αποδεκτή σύγχρονη διεκδίκηση, ιδιαίτερα αν ληφθεί υπόψη ότι οι Εβραίοι εγκατέλειψαν την Παλαιστίνη μετά την κατοχή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας τον 1ο αιώνα μ.Χ. (για 2000 χρόνια!). Ωστόσο, οι Άραβες Παλαιστίνιοι χρησιμοποιούν επίσης τα επιχειρήματα της Βίβλου και, ως εκ τούτου, ισχυρίζονται ότι ο γιος του Αβραάμ Ισμαήλ είναι ο πρόγονος των Αράβων και ότι ο Θεός υποσχέθηκε τους Αγίους Τόπους σε όλα τα παιδιά του Αβραάμ, που σημαίνει απλώς και στους Άραβες (οι Άραβες είναι σημιτικός λαός όπως και οι Εβραίοι). Αλλά το κρίσιμο ζήτημα από την άποψη των Αράβων Παλαιστινίων είναι ότι δεν μπορούν να ξεχάσουν την Παλαιστίνη ως αποζημίωση για το ολοκαύτωμα κατά των Εβραίων που διαπράχθηκε στην Ευρώπη (στο οποίο οι Άραβες Παλαιστίνιοι δεν συμμετείχαν καθόλου).
Οι Παλαιστίνιοι και η διασπορά
Ο όρος Παλαιστίνιοι από την ίδια την πολιτικο-ιστορική σκοπιά σήμερα αναφέρεται σε εκείνους τους ανθρώπους της Παλαιστίνης των οποίων οι ιστορικές ρίζες εντοπίζονται σε αυτή τη γη, όπως ορίστηκαν από τα σύνορα της Βρετανικής Εντολής που είναι οι Άραβες χριστιανικής, μουσουλμανικής ή δρούζικης ομολογίας. Υπολογίζεται ότι σήμερα περίπου 5,6 εκατομμύρια Παλαιστίνιοι ζουν εντός των συνόρων της Βρετανικής Εντολής της Παλαιστίνης, τα οποία σήμερα χωρίζονται σε τρία μέρη: 1) το κράτος του Σιωνιστικού Ισραήλ, 2) το έδαφος της Δυτικής Όχθης και 3) τη Λωρίδα της Γάζας. Τα δύο τελευταία κατελήφθησαν από το Ισραήλ κατά τη διάρκεια του Πολέμου των Έξι Ημερών το 1967. Υποστηρίζεται επίσης ότι σήμερα περίπου 1,5 εκατομμύριο Παλαιστίνιοι ζουν ως πολίτες του Ισραήλ. Επομένως, οι Παλαιστίνιοι αποτελούν περίπου το 20% του ισραηλινού πληθυσμού. Επιπλέον, περίπου 2,6 εκατομμύρια Παλαιστίνιοι ζουν στη Δυτική Όχθη, συμπεριλαμβανομένων 200.000 που ζουν στην Ανατολική Ιερουσαλήμ και περίπου 1,6 εκατομμύρια που ζουν στη Λωρίδα της Γάζας (τουλάχιστον πριν από την τρέχουσα ισραηλινή γενοκτονία των κατοίκων της Γάζας που ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2023). Ωστόσο, υπάρχουν περίπου 5,6 εκατομμύρια Παλαιστίνιοι που ζουν στη διασπορά, εκτός Παλαιστίνης κυρίως στο Λίβανο, τη Συρία και την Ιορδανία.
Μεταξύ όλων των παλαιστινιακών ομάδων της διασποράς, η μεγαλύτερη (περίπου 2,7 εκατομμύρια) ζει στην Ιορδανία (χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το έδαφος της Δυτικής Όχθης που ανήκε νομικά στο Βασίλειο της Ιορδανίας). Πολλοί από αυτούς εξακολουθούν να ζουν σε αυτούς τους προσφυγικούς καταυλισμούς που ιδρύθηκαν το 1949, ενώ άλλοι έγιναν κάτοικοι πόλεων. Ορισμένοι Παλαιστίνιοι πρόσφυγες κατέφυγαν στη Σαουδική Αραβία ή σε άλλα αραβικά κράτη του Κόλπου, ενώ άλλοι μετακινήθηκαν σε άλλες χώρες της Μέσης Ανατολής ή στον υπόλοιπο κόσμο. Μεταξύ όλων των αραβικών κρατών, μόνο η Ιορδανία χορήγησε υπηκοότητα στους Παλαιστίνιους που ζούσαν εκεί. Αυτό έγινε, ωστόσο, ο επίσημος λόγος για ορισμένους Σιωνιστές Εβραίους να ισχυριστούν ότι η Ιορδανία είναι, στην πραγματικότητα, ήδη ένα εθνικό κράτος των Παλαιστινίων και, επομένως, δεν υπάρχει πραγματική ανάγκη για τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου κράτους της Παλαιστίνης. Από την άλλη πλευρά, παρ’ όλα αυτά, πολλοί Παλαιστίνιοι ισχυρίζονται ότι οι ΗΠΑ είναι, βασικά, το εθνικό κράτος των Εβραίων και, κατά συνέπεια, το Ισραήλ στη Μέση Ανατολή δεν χρειάζεται να υπάρχει (ως το δεύτερο εθνικό κράτος των Εβραίων).
Παρ’ όλα αυτά, η κατάσταση των Παλαιστινίων προσφύγων στο Νότιο Λίβανο είναι ιδιαίτερα καταστροφική, καθώς πολλοί Λιβανέζοι τους κατηγορούν για τον εμφύλιο πόλεμο που κατέστρεψε τη χώρα την περίοδο 1975-1991 και, ως εκ τούτου, απαιτούν όλοι οι Παλαιστίνιοι του Λιβάνου να επανεγκατασταθούν κάπου αλλού, ως προϋπόθεση για να επανέλθει η ειρήνη στη χώρα. Ιδιαίτερα οι χριστιανοί του Λιβάνου αγωνιούν πολύ να απαλλαγεί η χώρα από τους μουσουλμάνους Παλαιστίνιους, καθώς φοβούνται ότι οι Παλαιστίνιοι υπονομεύουν τη θρησκευτική ισορροπία του Λιβάνου.
Ισραηλινοί Παλαιστίνιοι
Όταν το Ισραήλ ανακηρύχθηκε ως ανεξάρτητο κράτος τον Μάιο του 1948, υπήρχαν μόνο περίπου 150.000 Άραβες Παλαιστίνιοι εντός των συνόρων του. Από τη μία πλευρά, σε όλους αυτούς δόθηκε η ισραηλινή υπηκοότητα που σημαίνει αυτόματα και με δικαίωμα ψήφου.ii Ωστόσο, από την άλλη πλευρά, de facto υπήρξαν πολίτες δεύτερης κατηγορίας (δηλαδή η εθνική και ομολογιακή μειονότητα) για τον ίδιο ακριβώς λόγο ότι το Ισραήλ ορίστηκε επίσημα τόσο ως εβραϊκό κράτος όσο και ως κράτος του εβραϊκού λαού. iii Οι Άραβες Παλαιστίνιοι δεν είναι οι Εβραίοι (παρόλο που και οι δύο είναι οι Σημίτες).iv Οι περισσότεροι από αυτούς τους Ισραηλινούς Παλαιστίνιους είχαν υποβληθεί πριν από τον αραβοϊσραηλινό πόλεμο του 1967 στη στρατιωτική εξουσία, η οποία περιόρισε την ελεύθερη μετακίνησή τους, ακολουθούμενη από άλλα πολιτικά δικαιώματα, όπως η εργασία, η ελευθερία του λόγου, το συνεταιρίζεσθαι κ.λπ. Οι Παλαιστίνιοι δεν επιτρεπόταν να είναι πλήρη μέλη της ισραηλινής συνδικαλιστικής ομοσπονδίας (Histadrut) μέχρι το 1965. Ωστόσο, το κεντρικό πρόβλημα ήταν ότι το κράτος του Ισραήλ δήμευσε περίπου το 40% της παλαιστινιακής γης για να χρησιμοποιηθεί για αναπτυξιακά έργα.v Ωστόσο, από την πλειονότητα αυτών των αναπτυξιακών έργων του κράτους επωφελήθηκαν κυρίως ακριβώς οι Ισραηλινοί Εβραίοι, αλλά όχι οι Ισραηλινοί Άραβες Παλαιστίνιοι.
Ένας από τους βασικούς ισχυρισμούς των Αράβων Παλαιστινίων στο Ισραήλ είναι ότι όλες οι ισραηλινές αρχές κάνουν συστηματικά διακρίσεις εις βάρος τους, διαθέτοντας πολύ λίγους πόρους για την υγειονομική περίθαλψη, την εκπαίδευση, τα δημόσια έργα, την οικονομική ανάπτυξη ή πόρους για τις δημοτικές κυβερνητικές αρχές στην αραβοκατοικημένη γη. Ένας άλλος γενικός ισχυρισμός είναι ότι οι Ισραηλινοί Παλαιστίνιοι υφίστανται συστηματικές διακρίσεις για το δικαίωμά τους να διατηρήσουν και να αναπτύξουν την πολιτιστική, εθνική και πολιτική τους ταυτότητα. Στην πραγματικότητα, οι Ισραηλινοί Παλαιστίνιοι ήταν μέχρι το 1967 εντελώς απομονωμένοι από τον αραβικό κόσμο, αλλά και πολύ κατανοητοί από τους άλλους Άραβες ως προδότες που έφυγαν για να ζήσουν στο καταπιεστικό σιωνιστικό αντιαραβικό κράτος του Ισραήλ. Ωστόσο, μετά τον Πόλεμο των Έξι Ημερών του 1967, η πλειοψηφία των Ισραηλινών Παλαιστινίων έχει αποκτήσει μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση για την αραβοπαλαιστινιακή εθνική τους ταυτότητα, ιδίως τα τελευταία 20 και πλέον χρόνια, καθώς οι σιωνιστικές ισραηλινές αρχές απαγόρευσαν την ανάμνηση της Αλ Νάκμπα, που είναι είτε η εκδίωξη είτε η φυγή τουλάχιστον 500.000 Αράβων Παλαιστινίων το 1948-1949 κατά τη διάρκεια του πρώτου αραβοϊσραηλινού πολέμου.
Dr. Vladislav B. Sotirović
Πρώην καθηγητής πανεπιστημίου
Βίλνιους, Λιθουανία
Ερευνητής στο Κέντρο Γεωστρατηγικών Μελετών
Βελιγράδι, Σερβία
www.geostrategy.rs
sotirovic1967@gmail.com
© Vladislav B. Sotirović 2024
Προσωπική αποποίηση ευθυνών: Ο συγγραφέας γράφει για την παρούσα έκδοση με ιδιωτική ιδιότητα, η οποία δεν αντιπροσωπεύει κανέναν ή οποιαδήποτε οργάνωση, εκτός από τις προσωπικές του απόψεις. Τίποτα από όσα γράφει ο συγγραφέας δεν πρέπει ποτέ να συγχέεται με τις συντακτικές απόψεις ή τις επίσημες θέσεις οποιουδήποτε άλλου μέσου ενημέρωσης ή φορέα.
Μεταφρασμένο στα ελληνικά από Sahiel.gr