Σε ένα νέο ξέσπασμα έντασης στη Μέση Ανατολή, το Ισραήλ ανακοίνωσε ότι εξαπέλυσε αεροπορικά πλήγματα κατά συριακών δυνάμεων, με στόχο την αποτροπή επιθέσεων εναντίον της κοινότητας των Δρούζων στη νότια Συρία. Το περιστατικό, που σημειώθηκε στις 30 Απριλίου, αποκαλύπτει τις βαθιές γεωπολιτικές και θρησκευτικές προεκτάσεις της συνεχιζόμενης αστάθειας στη Συρία και ενισχύει τον ρόλο του Ισραήλ ως αποφασιστικού παίκτη στην περιοχή.
Ιστορικό υπόβαθρο…
Η περιοχή της νότιας Συρίας, ιδιαίτερα γύρω από τη Δαμασκό, αποτελεί ένα πολυεθνοτικό και θρησκευτικά πολυσύνθετο μωσαϊκό, όπου μειονότητες όπως οι Δρούζοι και οι Αλαουίτες έχουν ιστορικά διαδραματίσει κρίσιμους ρόλους. Οι Δρούζοι, με ισχυρούς δεσμούς τόσο με το Ισραήλ όσο και με τον Λίβανο, έχουν βρεθεί στο επίκεντρο πολλαπλών συγκρούσεων από την έναρξη του εμφυλίου πολέμου στη Συρία το 2011.
Τα γεγονότα…
Ο υπουργός Άμυνας του Ισραήλ, Ισραέλ Κατζ, και ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου ανακοίνωσαν ότι οι ισραηλινές δυνάμεις πραγματοποίησαν «επιχείρηση προειδοποίησης» εναντίον συριακής στρατιωτικής ομάδας που, σύμφωνα με πληροφορίες, ετοίμαζε επίθεση κατά των Δρούζων στη Σαχνάγια, νότια της Δαμασκού.
Η δήλωση υπογράμμισε ότι «ένα σκληρό μήνυμα στάλθηκε στο συριακό καθεστώς», καλώντας το να αναλάβει δράση για να προστατεύσει τους Δρούζους. Το Ισραήλ, όπως είπαν, διατηρεί μια «βαθιά δέσμευση» προς τους Δρούζους πολίτες του, οι οποίοι έχουν οικογενειακούς και πολιτιστικούς δεσμούς με την κοινότητα στη Συρία.
Αντίδραση της Δρούζικης ηγεσίας…
Ο πνευματικός ηγέτης των Δρούζων της Συρίας, Μουβαφάκ Ταρίφ, ανέφερε πως είχε επικοινωνίες με διεθνείς και τοπικές αρχές, περιλαμβανομένων του Υπουργού Ασφάλειας της Συρίας και του διοικητή της Βόρειας Περιφέρειας του Ισραηλινού στρατού. Έγινε λόγος για έκτακτη συνάντηση ασφαλείας σχετικά με τις τελευταίες εξελίξεις, γεγονός που καταδεικνύει τη σοβαρότητα της κατάστασης.
Οι συγκρούσεις στη Συρία…
Το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (SOHR) κατέγραψε τουλάχιστον 17 νεκρούς από τις συγκρούσεις, ανάμεσα στους οποίους συγκαταλέγονται Δρούζοι μαχητές, στρατιώτες του συριακού καθεστώτος και άμαχοι. Οι εχθροπραξίες εξαπλώθηκαν από το προάστιο Τζαραμάνα της Δαμασκού στην πόλη Σαχνάγια, ενώ οι τοπικές κοινωνίες κάνουν έκκληση για παύση της βίας, προειδοποιώντας για τον κίνδυνο σφαγών.
Η αφορμή για τις συγκρούσεις φαίνεται πως ήταν η κυκλοφορία μιας πλαστής ηχογράφησης, η οποία αποδόθηκε σε Δρούζο κληρικό και θεωρήθηκε προσβλητική για τον Προφήτη Μωάμεθ, πυροδοτώντας έκρηξη θυμού και εκκλήσεις για επιθέσεις κατά των μειονοτήτων.
Γεωπολιτικές προεκτάσεις…
Η εμπλοκή του Ισραήλ σε αυτό το επεισόδιο αντικατοπτρίζει την προσπάθεια να διαμορφώσει μια νέα στρατηγική αρχιτεκτονική στη μεταπολεμική Συρία. Από την πτώση του καθεστώτος Άσαντ, το Ισραήλ έχει αυξήσει την επιρροή του στον νότο της χώρας, πραγματοποιώντας εκατοντάδες στοχευμένες αεροπορικές επιδρομές.
Ο στόχος φέρεται να είναι η εξάλειψη ιρανικών και φιλοϊρανικών στοιχείων από την περιοχή, καθώς και η διατήρηση της σταθερότητας σε περιοχές κοντά στα σύνορα του Ισραήλ.
Επιπτώσεις για την Ελλάδα και τη Δύση…
Η ανάφλεξη στη Συρία έχει επιπτώσεις που αγγίζουν και την Ευρώπη, ιδίως με την προοπτική νέων μεταναστευτικών κυμάτων, την αποσταθεροποίηση του ενεργειακού χάρτη της Ανατολικής Μεσογείου και την αναβάθμιση του ρόλου του Ισραήλ. Για την Ελλάδα, η ενίσχυση του στρατηγικού διαλόγου με το Ισραήλ αποκτά πρόσθετη σημασία σε θέματα άμυνας και ενεργειακής ασφάλειας.
Εκτίμηση…
Το Ισραήλ επιχειρεί με σαφήνεια να κατοχυρώσει ρόλο “προστάτη” συγκεκριμένων μειονοτήτων στη Συρία, κάτι που του εξασφαλίζει ηθικά ερείσματα και τακτικά πλεονεκτήματα. Την ίδια στιγμή, η παρατεταμένη κατάρρευση των κεντρικών κρατικών δομών της Συρίας δημιουργεί ένα κενό εξουσίας που εκμεταλλεύονται πολλοί διεθνείς και περιφερειακοί παίκτες. Η Μέση Ανατολή βρίσκεται για άλλη μια φορά σε τροχιά σύγκρουσης, με τους άμαχους στο επίκεντρο του κινδύνου.