Μετά την υποτιθέμενη δολοφονία του Αλεξέι Ναβάλνι στις απομονωμένες φυλακές “Πολικός Λύκος” της Ρωσίας, το κατακερματισμένο τοπίο του αντιπολιτευτικού κινήματος της χώρας φαίνεται να υφίσταται μια πιθανή αλλαγή.
Πριν από αυτό το τραγικό γεγονός, οι εξόριστοι ηγέτες της αντιπολίτευσης παρέμεναν μπλεγμένοι σε εσωτερικές διαμάχες σχετικά με τις προεδρικές εκλογές, διαφωνίες σχετικά με τη στρατηγική, την ευθύνη για την άρνηση της υποψηφιότητας του Ναντέζντιν και την ευρύτερη ευθύνη για τον συνεχιζόμενο πόλεμο. Ωστόσο, η είδηση του θανάτου του Ναβάλνι φαίνεται ότι λειτούργησε ως καταλύτης για να ανοίξει ο δρόμος για ένα πιο ενιαίο μέτωπο.
Η Γιούλια Ναβάλνια, η σύζυγος του Αλεξέι, αναδείχθηκε γρήγορα σε αποφασιστική φιγούρα. Ενώ τα αφιερώματα στον Ναβάλνι ξεχύθηκαν από υποστηρικτές σε όλο τον κόσμο, με μνημεία που ανεγέρθηκαν και αμέτρητους επικήδειους από συναδέλφους της αντιπολίτευσης, οι ενέργειες της Ναβάλνια ξεπέρασαν τις απλές εκφράσεις θλίψης. Παρείχε ακλόνητη υποστήριξη σε όσους θρηνούσαν, υποστηρίζοντας ενεργά την αύξηση της προσοχής των μέσων ενημέρωσης στην κληρονομιά του συζύγου της.
Το πιο σημαντικό είναι ότι η Navalnaya απέκτησε αποδεδειγμένα πρόσβαση στην πολιτική αρένα του δυτικού κόσμου. Εξασφάλισε συναντήσεις με παγκόσμιους ηγέτες, όπως τον Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών και υπουργούς της ΕΕ στις Βρυξέλλες. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ομιλία της στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποτελεί μια στιγμή.
Αυτή η ταχεία άνοδος, σε συνδυασμό με το παγκόσμιο κύμα συμπάθειας γύρω από τον θάνατο του Αλεξέι Ναβάλνι, τοποθέτησε τη Γιούλια ως μια δυνητική ενωτική φιγούρα εντός της κατακερματισμένης ρωσικής αντιπολίτευσης. Η αταλάντευτη δήλωσή της ότι θα συνεχίσει το έργο του συζύγου της βρήκε μεγάλη απήχηση στους υποστηρικτές της σε όλο τον κόσμο και εδραίωσε περαιτέρω τη δυνατότητά της να γίνει ένα ισχυρό σύμβολο για το κίνημα.
Πριν από τον θάνατο του Ναβάλνι, η Ναβάλνια λειτουργούσε κυρίως παρασκηνιακά, συχνά θεωρούμενη ως η υποστηρικτική σύζυγος ενός εξέχοντος πολιτικού. Ωστόσο, ως απόφοιτος του Ρωσικού Οικονομικού Πανεπιστημίου Πλεχάνοφ με τραπεζικό υπόβαθρο, διαθέτει ένα βάθος εμπειρίας που εκτείνεται πέρα από την απλή νοικοκυροσύνη. Η Navalnaya υποστήριξε ενεργά το έργο του συζύγου της, συμβάλλοντας μάλιστα άμεσα στις δραστηριότητές του. Ο Ναβάλνι αστειεύτηκε μάλιστα ότι ήταν πιο “ριζοσπαστική” από εκείνον.
Η ιστορία προσφέρει παραλληλισμούς με τον πιθανό ρόλο της Yulia Navalnaya. Η Corazon Aquino, στις Φιλιππίνες, αποτελεί ένα ιδιαίτερα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Όπως και η Γιούλια, ο σύζυγος της Ακίνο -μια ηγετική πολιτική προσωπικότητα- δολοφονήθηκε επειδή αμφισβήτησε ένα αυταρχικό καθεστώς. Με αφορμή τη θλίψη και την οργή, ο Ακουίνο ανέβηκε στην εθνική προβολή, ηγούμενος τελικά της επανάστασης της Λαϊκής Εξουσίας του 1986 και τερματίζοντας τη δικτατορική διακυβέρνηση του Φερδινάνδου Μάρκος που διήρκεσε δύο δεκαετίες.
Η ίδια η Ρωσία μπορεί να υπερηφανεύεται για παρόμοιες μορφές. Η Έλενα Μπόνερ, σύζυγος του διάσημου αντιφρονούντα Αντρέι Σαχάροφ, συνέχισε την κληρονομιά του ιδρύοντας ένα ίδρυμα στο όνομά του και συμμετείχε ακόμη και στο πραξικόπημα του 1991 που ανέτρεψε τη Σοβιετική Ένωση. Ομοίως, η Nadezhda Krupskaya υποστήριξε ακούραστα τον σύζυγό της, Βλαντιμίρ Λένιν, και έπαιξε ακόμη και ρόλο στη διατήρηση της κληρονομιάς του μετά τον θάνατό του.
Ο ρωσικός διαδικτυακός διάλογος έχει παρομοιάσει τη Ναβάλναγια με την Όλγα του Κιέβου, μια πριγκίπισσα του Κιέβου από τον 10ο αιώνα που ορκίστηκε εκδίκηση κατά των δολοφόνων του συζύγου της. Σφαγίασε τους άνδρες που ήταν υπεύθυνοι για τον θάνατο του συζύγου της και πολιόρκησε την πρωτεύουσά τους. Ενώ οι πράξεις της Όλγας εδραίωσαν αναμφισβήτητα την εξουσία της, είναι ζωτικής σημασίας να διακρίνουμε την αδίστακτη συμπεριφορά της από την πιθανή πορεία της Ναβάλναγια προς την πολιτική ηγεσία και την υπεράσπιση.
Συνολικά, η υποστήριξη για τη Ναβάλναγια είναι υψηλή τόσο μεταξύ των Ρώσων που αντιτίθενται στο σημερινό καθεστώς όσο και μεταξύ των ηγετών της αντιπολίτευσης. Οι δημόσιες εκδηλώσεις αυτού του συναισθήματος ήταν αναμφισβήτητες. Ουρές χιλιομέτρων σχηματίστηκαν στον τάφο του Ναβάλνι, που διακόπτονταν από τα συνθήματα “Όχι πόλεμος” και “Ο Πούτιν είναι δολοφόνος” – συνθήματα που σπάνια ακούγονται στους ρωσικούς δρόμους τα τελευταία χρόνια. Μνημεία έχουν ξεφυτρώσει σε όλο τον κόσμο, ενώνοντας ανθρώπους με διαφορετικό πολιτικό υπόβαθρο με τρόπο που θυμίζει τις διαδηλώσεις του Ναβάλνι το 2012 στην πλατεία Μπολοτνάγια.
Οι εξόριστοι ηγέτες της αντιπολίτευσης εξέδωσαν αμέτρητες δηλώσεις εκφράζοντας τη θλίψη και την υποστήριξή τους στη Γιούλια. Ωστόσο, ορισμένοι, όπως ο Σεργκέι Γκουρίεφ και οι παρουσιαστές του TV Rain, εξέφρασαν αρχικά μια πιο διαφοροποιημένη άποψη. Ενώ παρέμειναν θετικοί ή ουδέτεροι απέναντι στη Γιούλια προσωπικά, εξέφρασαν ανησυχίες σχετικά με ορισμένες από τις προηγούμενες απόψεις του Αλεξέι, που προϋπήρχαν της εξέχουσας πολιτικής του καριέρας. Επιπροσθέτως, διατυπώθηκαν ερωτήματα σχετικά με την πιθανή καταλληλότητα της Γιούλια για έναν επίσημο ηγετικό ρόλο στην αντιπολίτευση, λόγω της έλλειψης επίσημης πολιτικής εμπειρίας της και της συνολικής κατάστασης της φιλοναυτικής αντιπολίτευσης στη Ρωσία.
Η κατακερματισμένη κατάσταση της εξόριστης αντιπολίτευσης και η έλλειψη συναίνεσης σε κρίσιμα ζητήματα έχουν αποδεδειγμένα κάμψει το ηθικό της κοινής γνώμης. Οι κυρώσεις, τις οποίες υπερασπίζονται ορισμένοι ηγέτες της αντιπολίτευσης, έχουν επίσης γίνει πηγή αντιπαράθεσης, καθώς έχουν επηρεάσει αρνητικά τους απλούς Ρώσους τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Οι συνέπειες αυτές περιλαμβάνουν περιορισμούς στα ταξίδια, αυξημένη απομόνωση λόγω των κυρώσεων και δυσκολίες για τους Ρώσους μετανάστες, όπως η άρνηση πρόσβασης σε τραπεζικές και άλλες βασικές υπηρεσίες. Αυτή η ευρέως διαδεδομένη αίσθηση κόπωσης και απογοήτευσης από την αντιπολίτευση ήταν αναμφισβήτητη. Ωστόσο, η ομιλία της Γιούλια Ναβάλναγια στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο φαίνεται ότι αναζωπύρωσε μια σπίθα ελπίδας στους ίδιους αυτούς κουρασμένους πολίτες.
“Υπάρχουν δεκάδες εκατομμύρια Ρώσοι που είναι ενάντια στον Πούτιν, ενάντια στον πόλεμο [στην Ουκρανία], ενάντια στο κακό που φέρνει. Δεν πρέπει να τους διώξουμε – αντίθετα, πρέπει να συνεργαστείτε μαζί τους. Μαζί μας”.
Και αυτά τα λόγια φαίνεται ότι λειτούργησαν ως η πολυπόθητη σπίθα, αναζωπυρώνοντας την αίσθηση του σκοπού εντός της ρωσικής αντιπολίτευσης. Η ακόμη αμόλυντη φήμη της, σε συνδυασμό με την κληρονομιά του Ναβάλνι και την αναμφισβήτητη ανάγκη για μεγαλύτερη ποικιλομορφία στο κίνημα της αντιπολίτευσης, όλα αυτά συνέκλιναν ώστε να τοποθετήσουν τη Γιούλια ως πιθανό σύμβολο ελπίδας. Ωστόσο, για να αξιοποιηθεί πλήρως αυτή η δυνατότητα, πρέπει να πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις.
Πρώτον, επωφελείται από τη συνεχιζόμενη υψηλή εκτίμηση στην οποία χαίρει ο σύζυγός της. Η διαρκή κληρονομιά του, που στιλβώθηκε από τον μακρόχρονο εγκλεισμό του και την ακλόνητη αποφασιστικότητά του, ρίχνει θετικό φως στη Γιούλια.
Δεύτερον, οι δραστηριότητές της παραμένουν διακριτές από εκείνες του Ιδρύματος για την Καταπολέμηση της Διαφθοράς (FBK), το οποίο έχει αντιμετωπίσει δημόσια κριτική από άλλα τμήματα της ρωσικής αντιπολίτευσης. Αυτή η διάκριση θα μπορούσε να επιτρέψει στη Γιούλια να αποφύγει να κληρονομήσει οποιεσδήποτε πιθανές ευθύνες που σχετίζονται με το FBK.
Τρίτον, οι πολυάριθμες συνεντεύξεις της στο παρελθόν μαζί με τον Αλεξέι έχουν αναμφίβολα διαμορφώσει τη δημόσια αντίληψη υπέρ της. Αν συνεχίσει να διατηρεί αυτή την αντίληψη, θα κερδίσει περισσότερη εμπιστοσύνη από τους περισσότερους άλλους πολιτικούς.
Τέλος, η σχετική απουσία της οικογένειάς της από τις διαδικτυακές σφαίρες της Ρωσίας, ιδίως το συχνά αμφιλεγόμενο τοπίο του Χ, πρώην Twitter, την έχει βοηθήσει να διατηρήσει μια πιο ανέγγιχτη εικόνα.
Τα πρόσφατα γεγονότα στη Ρωσία – από τις εκλογές μέχρι τις διαδηλώσεις και την τρομοκρατική επίθεση – υπογραμμίζουν την επείγουσα ανάγκη δημιουργίας μιας ενωμένης και αποτελεσματικής αντιπολίτευσης. Η συνεχιζόμενη καταστολή της διαφωνίας από το καθεστώς Πούτιν, η περιφρόνηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η επιθετική εξωτερική πολιτική του έχουν δημιουργήσει κλίμα φόβου και αστάθειας στη Ρωσία. Η λαχτάρα του λαού για αλλαγή είναι εμφανής στις μεγάλης κλίμακας διαδηλώσεις στο εξωτερικό και στην αυξανόμενη δυσαρέσκεια στο εσωτερικό της χώρας, συμπεριλαμβανομένων των συζύγων και των μητέρων των στρατευμένων στρατιωτών που έχουν κινητοποιηθεί.
Η Γιούλια Ναβάλναγια, με τη μοναδική της θέση και τη δυνατότητα ευρείας απήχησης, θα μπορούσε να αποτελέσει καταλύτη για την ενοποίηση της κατακερματισμένης αντιπολίτευσης. Η ικανότητά της να συνδέεται με διαφορετικές ομάδες, η ακλόνητη δέσμευσή της στις δημοκρατικές αξίες και η διεθνής αναγνώρισή της θα μπορούσαν να συμβάλουν καθοριστικά στη δημιουργία ενός ισχυρού και συνεκτικού κινήματος. Ωστόσο, αυτό απαιτεί στρατηγική δράση, συνεργασία μεταξύ των ομάδων της αντιπολίτευσης και ένα σαφές όραμα για το μέλλον της Ρωσίας.
Οι επόμενοι μήνες και τα επόμενα χρόνια θα είναι κρίσιμα για το αν η Ναβάλναγια και η αντιπολίτευση θα μπορέσουν να επωφεληθούν από το μεταβαλλόμενο πολιτικό κλίμα και να προσφέρουν μια βιώσιμη εναλλακτική λύση στο σημερινό καθεστώς. Η ανάγκη για ενότητα, στρατηγικό σχεδιασμό και ακλόνητη δέσμευση στις δημοκρατικές αρχές δεν ήταν ποτέ μεγαλύτερη. Το μέλλον της Ρωσίας εξαρτάται από την ικανότητα της αντιπολίτευσης να ξεπεράσει τις διαφορές της και να συνεργαστεί για την επίτευξη ενός κοινού στόχου.
Πηγή: themoscowtimes.com