Πρόεδρος του Κόμματος ΕΛΛΑΔΑ Ο ΑΛΛΟΣ ΔΡΟΜΟΣ,Καθηγητής Θεσμών της ΕΕ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, πρώην Ευρωβουλευτής,notismarias@gmail.com
Από την πλευρά μας ευθύς εξ αρχής με παρεμβάσεις στην Ευρωβουλή είχαμε απαιτήσει να υπάρξει ένα σύστημα πραγματικής αλληλεγγύης σε σχέση με το Προσφυγικό/Μεταναστευτικό. Για τον λόγο αυτόν άλλωστε πριν καν κορυφωθούν οι τεράστιες προσφυγικές ροές το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του 2015, με Γραπτή μας Ερώτηση στην Ευρωβουλή στις 15 Απριλίου 2015 στην οποία τονίζαμε ότι «οι πόλεμοι σε Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική δημιουργούν τεράστια κύματα προσφύγων που αναζητούν ασφαλές καταφύγιο στην ΕΕ» απαιτούσαμε «στο όνομα της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, να καταργηθεί ο Κανονισμός Δουβλίνο 3 και να γίνει κατανομή των προσφύγων (αλλά και των παράνομων μεταναστών που επίσης κατακλύζουν την Ελλάδα) μεταξύ των χωρών της ΕΕ, με βάση την έκταση, τον πληθυσμό και το ΑΕΠ τους, λαμβανομένων υπόψη και των ποσοστών ανεργίας κάθε χώρας» (https://www.notismarias.gr 15/4/2015).
Ειδικότερα από τις διθυραμβικές δηλώσεις τόσο της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλας φον ντερ Λάιεν όσο και της Προέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ΡομπέρταςΜεντσόλα προκύπτουν αβίαστα τα παρακάτω:
1.Τα δύο νομοθετικά σώματα της ΕΕ, ήτοι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της ΕΕ κατέληξαν σε ένα συμβιβαστικό πακέτο που αφορά όλες τις πτυχές του ασύλου και της μετανάστευσης εντός της ΕΕ.
2.Το νέο αυτό πακέτο αποτελείται από πέντε διακριτά νομοθετήματα. Πρόκειται για τον «Κανονισμό για τον έλεγχο διαλογής στα σύνορα»πουδημιουργεί ενιαίους κανόνες για την ταυτοποίηση των υπηκόων τρίτων χωρών κατά την άφιξή τους στην ΕΕ, τον «Κανονισμό Eurodac» πουδημιουργεί κοινή βάση δεδομένων, τον «Κανονισμό για τις διαδικασίες ασύλου» πουεξασφαλίζει ταχύτερες διαδικασίες για το άσυλο, τις επιστροφές και τα σύνορα, τον «Κανονισμό για τη διαχείριση του ασύλου και της μετανάστευσης» πουδημιουργεί έναν νέο μηχανισμό αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ και τον «Κανονισμό για τις καταστάσεις κρίσης και ανωτέρας βίας» που προβλέπει μέτρα για την αντιμετώπιση καταστάσεων κρίσης, συμπεριλαμβανομένης της εργαλειοποίησης των μεταναστών (https://ec.europa.eu 20/12/2023).
3.Το συμβιβαστικό πακέτο των εν λόγω νομοθετικών κειμένων θα έρθει για συζήτηση και ψήφιση σε Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και Συμβούλιο πριν τις Ευρωεκλογές του Ιουνίου 2023.
4.Σε κάθε περίπτωση πάντως ακόμη και μετά την ψήφιση του πακέτου για το Σύμφωνο για την Μετανάστευση και το Άσυλο εκτιμάται ότι «η περίοδος εφαρμογής θα είναι διετής» (www.euractiv.com20/12/2023).
5.Το Σύμφωνο για την Μετανάστευση και το Άσυλο διατηρεί την πεμπτουσία του Δουβλίνου 3 καθώς συνεχίζει να θεωρεί ότι οι χώρες πρώτης εισόδου είναι υποχρεωμένες να εξετάζουν τις σχετικές αιτήσεις ασύλου, με αποτέλεσμα την διαιώνιση του άδικου συστήματος του Δουβλίνο 3 και την μετατροπή τους σε αποθήκες ψυχών.
6.Το επιβαλλόμενο σύστημα αλληλεγγύης εκ μέρους του Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο περιλαμβάνει «συνεισφορές αλληλεγγύης». Η «κλείδα κατανομής» των εν λόγω συνεισφορών αλληλεγγύης διαμορφώνεται με βάση τον πληθυσμό και το ΑΕΠ κάθε χώρας.
7.Αν και το παραπάνω σύστημα αλληλεγγύης είναι υποχρεωτικό, εντούτοις κάθε κράτος μέλος δύναται να επιλέξει τα μέσα έκφρασης της εν λόγω αλληλεγγύης τα οποία είναι, είτε η συμμετοχή του με βάση την παραπάνω «κλείδα κατανομής» στην υποχρεωτική μετεγκατάσταση συνολικά 30.000 προσφύγων ετησίως (www.europarl.europa.eu 20/12/2023), είτε η καταβολή χρηματικού ποσού ύψους 20.000 ευρώ για κάθε πρόσωπο το οποίο δεν θα αποδέχεται για μετεγκατάσταση (www.consilium.europa.eu 8/6/2023), είτε άλλα μέτρα συνεισφοράς. Αυτό σημαίνει ότι όχι μόνο οι γνωστές και μη εξαιρετέες Πολωνία και Ουγγαρία αλλά και ενδεχόμενα η Γερμανία και άλλες χώρες του σκληρού πυρήνα θα προτιμήσουν να καταβάλλουν το σχετικό αντίτιμο των 20.000 ευρώ ανά άτομο παρά να δεχθούν τα εν λόγω πρόσωπα για μετεγκατάσταση στην Επικράτειά τους.
8.Η ενεργοποίηση τουμηχανισμού για την αντιμετώπιση της εργαλειοποίησης μεταναστών απαιτεί αίτηση του ενδιαφερομένου κράτουςκαι λήψη απόφασης εκ μέρους της Επιτροπής, με τα κράτη μέλη πάντως και πάλι να διαθέτουν διάφορες «ρήτρες διαφυγής» προκειμένου να μην υποχρεωθούν να δεχθούν για μετεγκατάσταση τα χιλιάδες πρόσωπα που θα εισρέουν στις χώρες πρώτης εισόδου που θα αποτελούν στόχο εργαλειοποίησης μεταναστών, όπως ήταν η Ελλάδα στο γνωστό «ντου» στον Έβρο τον Φεβρουάριο-Μάρτιο 2020.