Ο Άρης είναι ένας πλανήτης τεράστιων αντιθέσεων – τεράστια ηφαίστεια, βαθιά φαράγγια και κρατήρες που μπορεί να φιλοξενούν ή να μην φιλοξενούν τρεχούμενο νερό.
Θα είναι μια καταπληκτική τοποθεσία για να εξερευνήσουν οι μελλοντικοί τουρίστες, μόλις θέσουμε σε λειτουργία τις πρώτες αποικίες στον Κόκκινο Πλανήτη. Οι περιοχές προσεδάφισης για αυτές τις μελλοντικές αποστολές θα πρέπει πιθανότατα να είναι επίπεδες πεδιάδες για λόγους ασφαλείας και πρακτικούς, αλλά ίσως θα μπορούσαν να προσεδαφιστούν σε απόσταση λίγων ημερών από κάποια πιο ενδιαφέρουσα γεωλογία. Ακολουθούν μερικές τοποθεσίες που θα μπορούσαν να επισκεφθούν οι μελλοντικοί Αρειανοί.
Olympus Mons
Ο Όλυμπος Mons είναι το πιο ακραίο ηφαίστειο στο ηλιακό σύστημα. Βρίσκεται στην ηφαιστειακή περιοχή Tharsis και έχει περίπου το ίδιο μέγεθος με την πολιτεία της Αριζόνα, σύμφωνα με τη NASA. Το ύψος του, 25 χιλιόμετρα (16 μίλια), το καθιστά σχεδόν τριπλάσιο από το γήινο όρος Έβερεστ, το οποίο έχει ύψος περίπου 8,9 χιλιόμετρα (5,5 μίλια).
Το Olympus Mons είναι ένα γιγαντιαίο ηφαίστειο ασπίδα, το οποίο σχηματίστηκε αφού η λάβα σύρθηκε αργά στις πλαγιές του. Αυτό σημαίνει ότι το βουνό είναι πιθανότατα εύκολο για τους μελλοντικούς εξερευνητές να το ανεβούν, καθώς η μέση κλίση του είναι μόνο 5 τοις εκατό. Στην κορυφή του υπάρχει μια θεαματική κοιλότητα πλάτους περίπου 85 χιλιομέτρων (53 μιλίων), η οποία σχηματίστηκε από θαλάμους μάγματος που έχασαν λάβα (πιθανότατα κατά τη διάρκεια μιας έκρηξης) και κατέρρευσαν.
Ηφαίστεια της Θαρσίς
Ενώ σκαρφαλώνετε γύρω από τον Όλυμπο Μονς, αξίζει να μείνετε για να δείτε μερικά από τα άλλα ηφαίστεια στην περιοχή Tharsis. Σύμφωνα με τη NASA, η Tharsis φιλοξενεί 12 γιγαντιαία ηφαίστεια σε μια ζώνη πλάτους περίπου 4.000 χιλιομέτρων (2.500 μιλίων). Όπως και ο Όλυμπος Μονς, αυτά τα ηφαίστεια τείνουν να είναι πολύ μεγαλύτερα από εκείνα της Γης, πιθανώς επειδή ο Άρης έχει ασθενέστερη βαρυτική έλξη που επιτρέπει στα ηφαίστεια να μεγαλώνουν ψηλότερα. Αυτά τα ηφαίστεια μπορεί να έχουν εκραγεί για διάστημα δύο δισεκατομμυρίων ετών, δηλαδή για το ήμισυ της ιστορίας του Άρη.
Η εικόνα εδώ δείχνει την ανατολική περιοχή Tharsis, όπως απεικονίστηκε από το Viking 1 το 1980. Στα αριστερά, από πάνω προς τα κάτω, μπορείτε να δείτε τρία ηφαίστεια ασπίδας που έχουν ύψος περίπου 25 χιλιόμετρα (16 μίλια): Ascraeus Mons, Pavonis Mons και Arsia Mons. Πάνω δεξιά βρίσκεται ένα άλλο ηφαίστειο ασπίδα που ονομάζεται Tharsis Tholus.
Valles Marineris
Ο Άρης δεν φιλοξενεί μόνο το μεγαλύτερο ηφαίστειο του ηλιακού συστήματος, αλλά και το μεγαλύτερο φαράγγι. Το Valles Marineris έχει μήκος περίπου 1850 μίλια (3000 χιλιόμετρα), σύμφωνα με τη NASA. Αυτό είναι περίπου τέσσερις φορές μακρύτερο από το Γκραντ Κάνυον, το οποίο έχει μήκος περίπου 800 χιλιόμετρα (500 μίλια).
Οι ερευνητές δεν είναι σίγουροι για το πώς δημιουργήθηκε το Valles Marineris, αλλά υπάρχουν διάφορες θεωρίες για τον σχηματισμό του. Πολλοί επιστήμονες υποστηρίζουν ότι όταν σχηματίστηκε η περιοχή Tharsis, συνέβαλε στην ανάπτυξη του Valles Marineris. Η λάβα που κινούνταν μέσω της ηφαιστειακής περιοχής έσπρωξε τον φλοιό προς τα πάνω, γεγονός που έσπασε τον φλοιό σε ρωγμές σε άλλες περιοχές. Με την πάροδο του χρόνου, αυτά τα ρήγματα εξελίχθηκαν στο Valles Marineris.
Ο Βόρειος και ο Νότιος Πόλος
Ο Άρης έχει δύο παγωμένες περιοχές στους πόλους του, με ελαφρώς διαφορετική σύνθεση.Ο βόρειος πόλος (στη φωτογραφία) μελετήθηκε από κοντά από το σκάφος Phoenix το 2008, ενώ οι παρατηρήσεις μας για τον νότιο πόλο προέρχονται από τροχιακά σκάφη. Κατά τη διάρκεια του χειμώνα, σύμφωνα με τη NASA, οι θερμοκρασίες τόσο κοντά στο βόρειο όσο και στο νότιο πόλο είναι τόσο ψυχρές που το διοξείδιο του άνθρακα συμπυκνώνεται από την ατμόσφαιρα σε πάγο, στην επιφάνεια.
Η διαδικασία αντιστρέφεται το καλοκαίρι, όταν το διοξείδιο του άνθρακα εξατμίζεται πίσω στην ατμόσφαιρα. Το διοξείδιο του άνθρακα εξαφανίζεται εντελώς στο βόρειο ημισφαίριο, αφήνοντας πίσω του ένα υδάτινο παγωμένο κάλυμμα. Αλλά μέρος του πάγου του διοξειδίου του άνθρακα παραμένει στη νότια ατμόσφαιρα. Όλη αυτή η κίνηση του πάγου έχει τεράστιες επιπτώσεις στο κλίμα του Άρη, παράγοντας ανέμους και άλλες επιδράσεις.
Κρατήρας Γκέιλ και όρος Σαρπ
Ο κρατήρας Γκέιλ, που έγινε διάσημος από την προσεδάφιση του οχήματος Curiosity το 2012, φιλοξενεί εκτεταμένες ενδείξεις για νερό στο παρελθόν. Το Curiosity σκόνταψε σε μια κοίτη μέσα σε λίγες εβδομάδες από την προσεδάφιση και βρήκε πιο εκτεταμένες ενδείξεις νερού καθ’ όλη τη διάρκεια του ταξιδιού του κατά μήκος του δαπέδου του κρατήρα. Το Curiosity βρίσκεται τώρα στην κορυφή ενός κοντινού ηφαιστείου που ονομάζεται Mount Sharp (Aeolis Mons) και εξετάζει τα γεωλογικά χαρακτηριστικά σε κάθε στρώμα του.
Ένα από τα πιο συναρπαστικά ευρήματα του Curiosity ήταν η ανακάλυψη πολύπλοκων οργανικών μορίων στην περιοχή, σε πολλές περιπτώσεις. Τα αποτελέσματα του 2018 ανακοίνωσαν ότι αυτά τα οργανικά συστατικά ανακαλύφθηκαν μέσα σε βράχους ηλικίας 3,5 δισεκατομμυρίων ετών. Ταυτόχρονα με τα αποτελέσματα των οργανικών ουσιών, οι ερευνητές ανακοίνωσαν ότι το ρόβερ διαπίστωσε επίσης ότι οι συγκεντρώσεις μεθανίου στην ατμόσφαιρα αλλάζουν κατά τη διάρκεια των εποχών. Το μεθάνιο είναι ένα στοιχείο που μπορεί να παραχθεί από μικρόβια, καθώς και από γεωλογικά φαινόμενα, οπότε δεν είναι σαφές αν αυτό είναι σημάδι ζωής.
Medusae Fossae
Το Medusae Fossae είναι μια από τις πιο παράξενες τοποθεσίες στον Άρη, με ορισμένους να εικάζουν ότι περιέχει στοιχεία για κάποιο είδος συντριβής UFO. Η πιο πιθανή εξήγηση είναι ότι πρόκειται για ένα τεράστιο ηφαιστειακό απόθεμα, περίπου το ένα πέμπτο του μεγέθους των Ηνωμένων Πολιτειών.
Με την πάροδο του χρόνου, οι άνεμοι σμίλεψαν τα πετρώματα σε μερικούς όμορφους σχηματισμούς. αλλά οι ερευνητές θα χρειαστούν περισσότερη μελέτη για να μάθουν πώς αυτά τα ηφαίστεια σχημάτισαν το Medusae Fossae. Μια μελέτη του 2018 πρότεινε ότι ο σχηματισμός μπορεί να σχηματίστηκε από εξαιρετικά τεράστιες ηφαιστειακές εκρήξεις που έλαβαν χώρα εκατοντάδες φορές σε διάστημα 500 εκατομμυρίων ετών. Αυτές οι εκρήξεις θα είχαν θερμάνει το κλίμα του Κόκκινου Πλανήτη, καθώς τα αέρια του θερμοκηπίου από τα ηφαίστεια μεταφέρθηκαν στην ατμόσφαιρα.
Επαναλαμβανόμενες γραμμές κλίσης στον κρατήρα Χέιλ
Ο Άρης φιλοξενεί παράξενα χαρακτηριστικά που ονομάζονται επαναλαμβανόμενες γραμμές κλίσης, οι οποίες τείνουν να σχηματίζονται στις πλευρές απότομων κρατήρων κατά τη διάρκεια θερμού καιρού. Ωστόσο, είναι δύσκολο να καταλάβουμε τι είναι αυτές οι RSL. Οι εικόνες που παρουσιάζονται εδώ από τον κρατήρα Hale (καθώς και από άλλες τοποθεσίες) δείχνουν σημεία όπου η φασματοσκοπία εντόπισε σημάδια ενυδάτωσης.
Το 2015, η NASA ανακοίνωσε αρχικά ότι τα ενυδατωμένα άλατα πρέπει να είναι σημάδια τρεχούμενου νερού στην επιφάνεια, αλλά μεταγενέστερη έρευνα είπε ότι τα RSL θα μπορούσαν να σχηματιστούν από ατμοσφαιρικό νερό ή από ξηρές ροές άμμου. στην πραγματικότητα, ίσως χρειαστεί να πλησιάσουμε αυτά τα RSL για να δούμε ποια είναι η πραγματική τους φύση. Αλλά υπάρχει μια δυσκολία – αν τα RSL πράγματι φιλοξενούν εξωγήινα μικρόβια, δεν θα θέλαμε να πλησιάσουμε πολύ κοντά σε περίπτωση μόλυνσης. Όσο η NASA βρίσκει τρόπο να ερευνήσει σύμφωνα με τα πρωτόκολλα πλανητικής προστασίας της, οι μελλοντικοί ανθρώπινοι εξερευνητές ίσως χρειαστεί να θαυμάσουν αυτά τα μυστηριώδη χαρακτηριστικά από μακριά, χρησιμοποιώντας κιάλια.
Αμμόλοφοι-φάντασμα στον Λαβύρινθο Noctis και στη λεκάνη Hellas
Ο Άρης είναι ένας πλανήτης που σήμερα διαμορφώνεται κυρίως από τον άνεμο, καθώς το νερό εξατμίστηκε καθώς η ατμόσφαιρά του αραίωσε. Μπορούμε όμως να δούμε εκτεταμένες ενδείξεις νερού του παρελθόντος, όπως περιοχές με “αμμόλοφους-φαντάσματα” που βρέθηκαν στον Λαβύρινθο Noctis και στη λεκάνη Hellas. Οι ερευνητές λένε ότι αυτές οι περιοχές είχαν παλιότερα αμμόλοφους που είχαν ύψος δεκάδων μέτρων. Αργότερα, οι αμμόλοφοι πλημμύρισαν από λάβα ή νερό, το οποίο διατήρησε τις βάσεις τους, ενώ οι κορυφές τους διαβρώθηκαν.
Παλαιοί αμμόλοφοι όπως αυτοί δείχνουν πώς συνήθιζαν να ρέουν οι άνεμοι στον αρχαίο Άρη, γεγονός που με τη σειρά του δίνει στους κλιματολόγους κάποιες ενδείξεις για το αρχαίο περιβάλλον του Κόκκινου Πλανήτη. Σε μια ακόμη πιο συναρπαστική εξέλιξη, θα μπορούσαν να υπάρχουν μικρόβια που κρύβονται στις προστατευμένες περιοχές αυτών των αμμόλοφων, ασφαλή από την ακτινοβολία και τον άνεμο που διαφορετικά θα τα παρέσυραν.
Με πληροφορίες από space.com
Ακολουθήστε το Sahiel.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.