Το Covid-19 οδήγησε σε ραγδαία καινοτομία σε ολόκληρο τον τομέα της ιατρικής, εμπνέοντας μια άνθηση νέων μεθόδων και νέων ερευνών. Τώρα μια ομάδα επιστημόνων αποκαλύπτει το όραμά της για την ιατρική του μέλλοντος – εξατομικευμένη περίθαλψη που αξιοποιεί τις γνώσεις μεγάλων δεδομένων και τις τεχνολογικές εξελίξεις για την ενδυνάμωση των ασθενών – και τη διεπιστημονική έρευνα και τη χρηματοδότηση που θα χρειαστούν για την υποστήριξή της.
Πώς πρέπει να μοιάζει η ιατρική του μέλλοντος; Μια ομάδα επιστημόνων που γράφει στο Frontiers in Science παρουσιάζει ένα τολμηρό όραμα για προσεγγίσεις ακριβείας για την κατανόηση, την πρόληψη και τη θεραπεία ασθενειών, με κινητήρια δύναμη τις επαναστατικές τεχνολογίες και τις νέες διεπιστημονικές συνεργασίες μεταξύ ερευνητών και άλλων επαγγελματιών του τομέα της υγείας. Οι διεθνούς φήμης συγγραφείς – με επικεφαλής τον καθηγητή Michel Goldman, αποδέκτη του μεταλλίου Blaise Pascal 2024 για την εξαιρετική συμβολή του στην ανοσολογία και την καινοτομία στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης, και τον κορυφαίο μικροβιολόγο καθηγητή Philippe Sansonetti από το Ινστιτούτο Παστέρ και το Collège de France – βασίζονται στα πολλά διδάγματα του Covid-19, από στρατηγικές για ριζικά ταχύτερη ανάπτυξη εμβολίων έως τη χρήση των μεγάλων δεδομένων και της ψηφιακής ιατρικής.
«Η πανδημία Covid-19 θα έχει βαθιές, μακροχρόνιες επιπτώσεις στην πρόβλεψη του κινδύνου, στην άσκηση της ιατρικής και στη διαχείριση της υγειονομικής περίθαλψης», δήλωσε ο Goldman, ο οποίος είναι πρόεδρος και ιδρυτής του Ινστιτούτου Διεπιστημονικής Καινοτομίας στην Υγεία (I3H) στο Université Libre de Bruxelles και πρώην εκτελεστικός διευθυντής της Πρωτοβουλίας για τα Καινοτόμα Φάρμακα (IMI). «Απέδειξε τη σημασία της συνεργασίας μεταξύ τομέων και κλάδων για την ανάπτυξη νέων λύσεων για μεγάλες απειλές της δημόσιας υγείας, καθώς και τη δύναμη της τεχνητής νοημοσύνης και των ψηφιακών εργαλείων για την πρόοδο της ιατρικής».
Αλλαγή του παραδείγματος
Για να ξεπεραστεί το Covid-19, ο κόσμος έπρεπε να υιοθετήσει μια ριζικά διαφορετική προσέγγιση στη φροντίδα – και οι επιστήμονες καινοτόμησαν για να το κάνουν αυτό να συμβεί. Το 2020-22 δημοσιεύθηκαν παγκοσμίως 9% περισσότερα άρθρα σχετικά με την υγεία από ό,τι αναμενόταν, γεγονός που αντανακλά την αναζήτηση των επιστημόνων για εργαλεία επίλυσης των προβλημάτων της πανδημίας, τα οποία τελικά ξεπέρασαν κατά πολύ τη θεραπεία των μολυσματικών ασθενειών. Επειδή αρχικά δεν υπήρχαν εμβόλια για τον έλεγχο της μετάδοσης, χρειαζόμασταν μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις, όπως τα λουκέτα, που σχεδιάστηκαν με τη χρήση μαθηματικών μοντέλων μεγάλης κλίμακας. Οι βιντεοκλήσεις εξασφάλιζαν ότι οι ασθενείς μπορούσαν να μιλήσουν με έναν γιατρό χωρίς να κινδυνεύουν να κολλήσουν τον ιό, ενώ οι γνώσεις από τα μεγάλα δεδομένα χρησιμοποιήθηκαν για τον εντοπισμό ευάλωτων ασθενών και τη στόχευση των θεραπειών. Ο Goldman και οι συνεργάτες του λένε ότι αυτές είναι καινοτομίες στην ιατρική – εξατομικευμένες, αξιοποιώντας τα μεγάλα δεδομένα και τη νέα τεχνολογία – που θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε για να σχεδιάσουμε το μέλλον της υγειονομικής περίθαλψης και της δημόσιας υγείας.
«Η εξατομικευμένη ιατρική παρέχει τη σωστή θεραπεία στον σωστό ασθενή τη σωστή στιγμή», δήλωσε ο Sansonetti. «Θα εξαρτηθεί από τον σε βάθος χαρακτηρισμό τόσο της γενετικής σύνθεσης του πάσχοντος ατόμου όσο και των μοριακών μηχανισμών της νόσου. Θα λαμβάνονται επίσης υπόψη ο τρόπος ζωής και το περιβάλλον του ασθενούς».
Η συστημική ιατρική θα μπορούσε επίσης να καταστήσει δυνατή την αποτελεσματικότερη περίθαλψη: «αξιοποιεί μεγάλες ποσότητες διαφορετικών ειδών δεδομένων, τα οποία συλλέγονται από διαφορετικές πηγές, για να δημιουργήσει εξαιρετικά ακριβή διάγνωση, πρόγνωση και θεραπευτικές επιλογές», εξήγησε ο Sansonetti. Για παράδειγμα, θα μπορούσε να βοηθήσει στον εντοπισμό προϋπαρχόντων φαρμάκων που γνωρίζουμε ήδη ότι είναι ασφαλή και τα οποία μπορούν να επαναπροσδιοριστούν γρήγορα για τη θεραπεία νέων ασθενειών.
Εν τω μεταξύ, η ψηφιακή υγεία μπορεί να μεταφέρει την ιατρική στο άτομο. Η τηλε-υγεία μπορεί να διευκολύνει τους ασθενείς να συμβουλεύονται έναν επαγγελματία ιατρό, ενώ οι φορητές οθόνες επιτρέπουν την κατ’ οίκον διαχείριση ορισμένων παθήσεων, η οποία σχετίζεται με καλύτερα αποτελέσματα.
Ένας οδικός χάρτης για την υγειονομική περίθαλψη
Ωστόσο, οι επιστήμονες τονίζουν ότι πρέπει να γίνει πολλή δουλειά για να γίνει αυτό το όραμα πραγματικότητα. Οι απαραίτητες προϋποθέσεις για αυτή την ιατρική του μέλλοντος δεν είναι εξίσου διαθέσιμες παγκοσμίως: για παράδειγμα, σε ορισμένα μέρη, η τεχνολογία για την ψηφιακή υγεία ή οι εξετάσεις που είναι απαραίτητες για την εξατομικευμένη ιατρική είναι λιγότερο διαθέσιμες. Για να λειτουργήσει αποτελεσματικά και με ασφάλεια η συστημική ιατρική, οι εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης πρέπει να είναι πιο διαφανείς και να διαχειρίζονται προσεκτικά ώστε να διασφαλίζεται η ιδιωτικότητα των ασθενών και να αποφεύγεται η μεροληψία.
Πρέπει επίσης να εφαρμόσουμε επειγόντως ένα πλαίσιο χρηματοδότησης και έρευνας που να υποστηρίζει το είδος της διεπιστημονικής εργασίας που οδήγησε στην καινοτομία κατά τη διάρκεια της πανδημίας: Ο Goldman και οι συνεργάτες του περιγράφουν πώς θα μπορούσε να μοιάζει αυτό και τι πρέπει να αντιμετωπίσουμε πρώτα. Οι μεγαλύτερες πιθανές προκλήσεις του μέλλοντος, η μικροβιακή αντοχή και οι ζωονόσοι που μεταπηδούν από τα ζώα στον άνθρωπο, θα πρέπει να αντιμετωπιστούν από επιστήμονες και κλινικούς ιατρούς πολλών ειδικοτήτων που συνεργάζονται. Πρέπει να επιτρέψουμε αυτή τη συνεργασία τώρα, ενθαρρύνοντας διεπιστημονικές μελέτες και συνεργασία, για να οικοδομήσουμε μια υγειονομική περίθαλψη που θα μπορεί να ξεπεράσει αυτές τις μελλοντικές προκλήσεις.
«Καθώς περιηγούμαστε στις πολυπλοκότητες της μετα-κοβιδικής εποχής, πρέπει να προωθήσουμε τις διεπιστημονικές συνεργασίες που υπερβαίνουν τα παραδοσιακά όρια, περιλαμβάνοντας μοριακούς, κλινικούς και κοινωνικούς παράγοντες της υγείας», κατέληξε ο Dr Giuseppe Remuzzi, διευθυντής του Istituto di Ricerche Farmacologiche Mario Negri και κύριος συγγραφέας ενός συντακτικού σχολίου για το άρθρο. «Αυτό το πολύ επίκαιρο άρθρο είναι μια δήλωση προθέσεων – μια απόδειξη της ανθεκτικότητας και της προσαρμοστικότητας της επιστήμης για την αντιμετώπιση των επερχόμενων προκλήσεων της δημόσιας υγείας».
Πηγή: frontiersin.org