Το Ρωσικό Ναυτικό έχει δει τον στόλο των μεγάλων μαχητικών επιφανείας του να συρρικνώνεται ραγδαία από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, με μόλις 3 καταδρομικά και 11 αντιτορπιλικά να βρίσκονται σήμερα σε υπηρεσία από 37 καταδρομικά και 52 αντιτορπιλικά το 1989, όταν ολοκληρώθηκε η σύγκρουση – ή μόλις το 16% των προηγούμενων αριθμών.
Ενώ αυτό ήταν κυρίως αποτέλεσμα της απότομης συρρίκνωσης τόσο του ΑΕΠ όσο και των αμυντικών δαπανών σε σχέση με τη σοβιετική εποχή, η μεγαλύτερη εστίαση του ρωσικού Ναυτικού στα υποβρύχια, τα συστήματα παράκτιας άμυνας και τις νέες κατηγορίες πλοίων μεγέθους κορβέτας και φρεγάτας που μπορούν να μεταφέρουν πολύ μεγάλες κατηγορίες πυραύλων για το μέγεθός τους, ήταν επίσης μια σημαντική αιτία παραμέλησης του στόλου των μεγαλύτερων υπερωκεάνιων σκαφών.
Η συρρίκνωση του μεγέθους του στόλου είναι ακόμη πιο σημαντική αν αναλογιστεί κανείς ότι όλα τα καταδρομικά και αντιτορπιλικά που βρίσκονται σήμερα σε ρωσική υπηρεσία ναυπηγήθηκαν στη Σοβιετική Ένωση, χωρίς κανένα να έχει ναυπηγηθεί για εγχώρια χρήση μετά τη διάλυση του κράτους, εκτός από δύο αντιτορπιλικά κλάσης Sovrenemmy που ναυπηγήθηκαν για εξαγωγή στην Κίνα τη δεκαετία του 1990.
Για να αντισταθμίσει αυτή την έλλειψη σύγχρονων πολεμικών πλοίων επιφανείας, το ρωσικό Ναυτικό έχει επενδύσει σε εκτεταμένο εκσυγχρονισμό αρκετών από τα παλαιότερα πλοία του, ώστε να μπορέσουν να παραμείνουν επίκαιρα και σε ορισμένες περιπτώσεις να αποκτήσουν βασικά πλεονεκτήματα επιδόσεων στις μάχες του 21ου αιώνα.
Ενώ ορισμένα πλοία έχουν παραμεληθεί σε μεγάλο βαθμό ακόμη και για βασικό εκσυγχρονισμό, με πιο γνωστό το καταδρομικό Moskva, το οποίο ως αποτέλεσμα έμεινε εξαιρετικά ευάλωτο σε απλές επιθέσεις με πυραύλους κρουζ στη Μαύρη Θάλασσα τον Απρίλιο του 2022, ένα από τα πιο φιλόδοξα προγράμματα εκσυγχρονισμού έχει υλοποιηθεί για το αντιτορπιλικό κλάσης Udaloy Marshal Shaposhnikov.
Τα αντιτορπιλικά κλάσης Udaloy τέθηκαν σε υπηρεσία από το 1980 έως το 1995, με 13 ολοκληρωμένα εκ των οποίων τα 8 είναι σήμερα ενεργά, δηλαδή αντιπροσωπεύουν τη μεγάλη πλειοψηφία του ρωσικού στόλου αντιτορπιλικών σήμερα.
Οι κλάσεις Udaloy και Sovremenny αναπτύχθηκαν και ναυπηγήθηκαν παράλληλα, με την πρώτη να επικεντρώνεται στον αντιυποβρυχιακό πόλεμο και τη δεύτερη να φέρει υπερμεγέθεις πυραύλους κρουζ P-270 πολύ μεγάλου βεληνεκούς για πλήγματα κατά της επιφάνειας.
Από τότε η Ρωσία έχει απομακρυνθεί από την εξάρτηση από τους υπερμεγέθεις πυραύλους, καθώς οι νεότερες γενιές πυραύλων κανονικού μεγέθους έχουν αποκτήσει πολλές από τις ίδιες δυνατότητες όσον αφορά το βεληνεκές, τις επιδόσεις πτήσης και την ταχύτητα, με αποτέλεσμα το Udaloy να θεωρείται πιο βιώσιμο για να λάβει αναβαθμίσεις, συμπεριλαμβανομένης μιας πολύ βελτιωμένης αντιναυτικής ικανότητας, ώστε να καταστεί συνολικά μια πιο αξιόλογη κλάση πλοίου.
Αυτό αντικατοπτρίζει τις εξελίξεις στην Κίνα, όπου τα τέσσερα πλοία της κλάσης Sovremenny που αγόρασε ανακατασκευάστηκαν με κανονικού μεγέθους εγχώριους πυραύλους κρουζ YJ-12, επιτρέποντάς τους να φέρουν σημαντικά μεγαλύτερη ισχύ πυρός.
Το αντιτορπιλικό κλάσης Udaloy Marshal Shaposhnikov, που τέθηκε σε υπηρεσία το 1985, έλαβε σημαντικές βελτιώσεις στους αισθητήρες, τα ηλεκτρονικά και τον οπλισμό του από το 2017, συμπεριλαμβανομένης της αντικατάστασης των οκτώ αντιπλοϊκών πυραύλων κρουζ P-270 με 16 εκτοξευτές από το νέο σύστημα κάθετης εκτόξευσης 3S14, οι οποίοι παρέχουν συμβατότητα με τις τελευταίες κατηγορίες πυραύλων κρουζ της Ρωσίας.
Ενσωμάτωσε επίσης δύο τετραπλούς εκτοξευτές 3S24 για τους υποηχητικούς αντιπλοϊκούς πυραύλους κρουζ Uran – μια κατηγορία που δεν αναπτύσσεται συχνά από ρωσικά πλοία επιφανείας που προέρχεται στενά από τον αερόπλοιο Kh-35.
Το πλοίο διατήρησε την πρωταρχική του ικανότητα αεράμυνας με ένα οπλοστάσιο 64 πυραύλων επιφανείας-αέρος μικρού βεληνεκούς που προέρχονται από εκείνους του επίγειου συστήματος Tor, οι οποίοι αν και βελτιστοποιημένοι για την αναχαίτιση πυραύλων κρουζ είναι επίσης ικανοί να προσβάλλουν όλα τα είδη αεροσκαφών.
Το πλοίο επανατοποθετήθηκε σε υπηρεσία το 2020 και στη συνέχεια ενσωμάτωσε επίσης τον νέο αντιυποβρυχιακό πύραυλο Otvet, τον οποίο δοκίμασε επιδεικτικά το 2021 πριν η πυραυλική κλάση γίνει δεκτή σε υπηρεσία το επόμενο έτος.
Αν και πολλά παραμένουν αβέβαια όσον αφορά τις δυνατότητες του Otvet, θεωρείται ένα από τα πιο ισχυρά αντιυποβρυχιακά όπλα της Ρωσίας και συμπληρώνει τον βαθύ εκσυγχρονισμό του οπλοστασίου πυραύλων κρουζ του Marshal Shaposhnikov.
Η πιο συνειδητή βελτίωση του Marshal Shaposhnikov ήταν η ενσωμάτωση του υπερηχητικού πυραύλου cruise Zicron, η οποία επιβεβαιώθηκε στα τέλη του 2019 και διευκολύνθηκε από την ενσωμάτωση του συστήματος κάθετης εκτόξευσης 3S14.
Ο Zicron θεωρείται πολύ ευρέως η πιο επικίνδυνη κατηγορία πυραύλων κρουζ κατά πλοίων που εκτοξεύονται από πλοία στον κόσμο, με εντελώς απαράμιλλη ταχύτητα Mach 9, πολύ υψηλή ευελιξία και εμβέλεια 1000 χιλιομέτρων που επιτρέπει στα πλοία που τον αναπτύσσουν να ασκούν έλεγχο σε εξαιρετικά ευρείες θαλάσσιες περιοχές και δυνητικά να εξουδετερώνουν στόλους πολλαπλάσιους του μεγέθους τους, παραμένοντας παράλληλα εκτός κινδύνου.
Τα πλεονεκτήματά του στην εμβέλεια συμπληρώνουν τις πολύ υψηλές διεισδυτικές του ικανότητες, με την ταχύτητα, την ευελιξία και πιθανώς τις δυνατότητες stealth πλάσματος του πυραύλου να καθιστούν σχεδόν αδύνατη την αναχαίτισή του από τα υπάρχοντα αμυντικά συστήματα. Αυτό και η καθαρή κινητική ενέργεια των κρούσεών του του επιτρέπει να επιτυγχάνει αποτελεσματικά θανάτους με ένα χτύπημα εναντίον ακόμη και μεγαλύτερων εχθρικών μαχητικών επιφανείας.
Με το Marshal Shaposhnikov να είναι σε θέση να αναπτύξει έως και 16 από αυτούς τους πυραύλους το καθένα μαζί με οκτώ Urans και τα αντιυποβρυχιακά και αντιαεροπορικά οπλοστάσιά του, τα Zircons από μόνα τους έχουν τη δυνατότητα να εξουδετερώσουν μια ολόκληρη ομάδα κρούσης επιφανείας χωρίς να χρειαστεί να τεθεί σε λειτουργία ο υπόλοιπος οπλισμός του πολεμικού πλοίου, παρά το γεγονός ότι το Udaloy δεν είχε αρχικά σχεδιαστεί κυρίως για αντιναυτικούς ρόλους.
Το Zicron είναι κατάλληλο για τη θέση του στρατάρχη Shaposhnikov στον στόλο του Ειρηνικού, όπου το ρωσικό ναυτικό υπολείπεται σε πολύ μεγάλο βαθμό από τους δυτικούς και συμμαχικούς στόλους και μάχεται σε σημαντικά ευρύτερες περιοχές από ό,τι ο κλειστός στόλος της Μαύρης Θάλασσας ή της Βαλτικής.
Αναμένεται ότι τα πλοία στον Ειρηνικό θα συνεχίσουν να έχουν προτεραιότητα για την ενσωμάτωση των δαπανηρών νέων πυραύλων, οι οποίοι ακόμη και σε μικρούς αριθμούς αλλάζουν σημαντικά την ισορροπία δυνάμεων στην περιοχή.
Ο Zicron αναμένεται επίσης να αναπτυχθεί στο μέλλον από βομβαρδιστικά και μαχητικά κρούσης ως παραλλαγή που εκτοξεύεται από αέρος, ενώ ένα σύστημα παράκτιας άμυνας εδάφους που ενσωματώνει τον πύραυλο βρίσκεται επί του παρόντος υπό ανάπτυξη.
Η ανάπτυξη του Zicron, μαζί με τις άλλες βελτιώσεις του, καθιστά το Marshal Shaposhnikov έναν στενό διεκδικητή του τίτλου του ισχυρότερου μαχητικού επιφανείας του ρωσικού Ναυτικού, με τους πυραύλους ειδικότερα να παρέχουν ένα σημαντικό πλεονέκτημα σε εμπλοκές επιφανείας προς επιφάνεια έναντι οποιουδήποτε άλλου μη ρωσικού πλοίου στον κόσμο.
Τα αμερικανικά Harpoon και SM-6, αλλά ακόμη και τα κινεζικά YJ-18 και YJ-100 δεν πλησιάζουν ούτε κατά διάνοια από πλευράς επιδόσεων, παρά το γεγονός ότι αποτελούν τα κορυφαία όπλα πλοίων των δύο χωρών για την αντιμετώπιση εχθρικών μαχητικών επιφανείας. Ίσως το κύριο μειονέκτημα του Marshal Shaposhnikov να είναι η έλλειψη αμυντικής ικανότητας ευρείας περιοχής λόγω του περιορισμένου βεληνεκούς των πυραύλων επιφανείας-αέρος που διαθέτει, πράγμα που σημαίνει ότι θα χρειαστεί κάλυψη από πλοία με μεγαλύτερου βεληνεκούς αντιαεροπορικές ικανότητες, οι οποίες είναι σχετικά λίγες στον ρωσικό στόλο.
Ενώ μια μελλοντική ρωσική κλάση αντιτορπιλικών που σχεδιάστηκε ως διευρυμένη παραλλαγή της φρεγάτας Admiral Gorshkov θα αναπτύσσει, σύμφωνα με πληροφορίες, πυραύλους επιφανείας-αέρος πολύ μεγάλου βεληνεκούς, βασισμένους σε αυτούς του συστήματος S-400, κανένα από αυτά δεν έχει ακόμη ναυπηγηθεί.
Με πληροφορίες από militarywatchmagazine.com
Ακολουθήστε το Sahiel.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
